Góc học tập
18/09/2013 10:20:24 AM

THỦ THUẬT LÀM ĐẸP BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM

Ngoài những biện pháp đã nêu trên, với mục đích tăng kỳ vọng của nhà đầu tư về khả năng sinh lợi của công ty, các nhà quản trị doanh nghiệp buộc phải tạo ra mức lợi nhuận tương ứng nếu không muốn nhận phản ứng tiêu cực từ thị trường.

Hiện nay, một số thủ thuật hợp pháp, tuân thủ theo chuẩn mực kế toán được các doanh nghiệp Việt Nam thực hiện như sau:

(1) Phù phép thông qua các ước tính kế toán. Trong quy trình lập báo cáo tài chính, các công ty thường sử dụng rất nhiều các ước tính kế toán có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận trong kỳ của công ty. Vì không có một tiêu chuẩn chính xác về giá trị các ước tính này, nên nó được xem là công cụ đắc lực để phù phép lợi nhuận. Một số thủ thuật làm tăng lợi nhuận thường gặp như giảm mức khấu hao, giảm mức dự phòng, giảm giá hàng tồn kho, giảm dự phòng nợ khó đòi, không ghi nhận chi phí khi tài sản bị giảm giá xuống dưới giá trị thuần, vốn hóa các khỏan không đủ điều kiện… Thủ thuật phù phép lợi nhuận dựa trên các ước tính kế toán thực chất không làm tăng lợi nhuận mà chỉ đơn thuần chuyển lợi nhuận các kỳ sau sang kỳ hiện tại. Hậu quả tất yếu là lợi nhuận của năm sau sẽ bị giảm.

(2) Phù phép thông qua các giao dịch thực. Ngòai sử dụng các ước tính kế toán, doanh nghiệp còn có thể phù phép lợi nhuận thông qua việc giàn xếp các giao dịch thực nhằm tăng lợi nhuận trong năm hiện tại, mặc dù các giao dịch đó có thể không có lợi cho công ty về lâu dài.

(3) Tăng doanh thu thông qua các chính sách giá và tín dụng. Một biện pháp mà các doanh nghiệp thường sử dụng để tăng lợi nhuận khi thấy có nguy cơ không đạt kế họach đặt ra là giảm giá bán hoặc nớ lỏng các điều kiện tín dụng nhằm tăng lượng hàng bán ra trong những tháng cuối năm tài chính. Biện pháp thứ hai là công bố kế hoạch tăng gia bán đầu năm sau.

(4) Cắt giảm chi phí hữu ích. Cắt giảm các chi phí hữu ích như chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D), chi phí quảng cáo, chi phí duy tu bảo dưỡng thiết bị cũng là một cách có thể làm tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, vì các chi phí này có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của công ty về lâu dài, nên sử dụng giải pháp này cũng đồng nghĩa với các việc hy sinh các khỏan lợi nhuận tiềm năng trong tương lai.

(5) Trì hoãn thanh lý tài sản không có nhu cầu sử dụng hoặc các khỏan đầu tư không hiệu quả. Đối với các tài sản doanh nghiệp không có nhu cầu sử dụng hoặc khóan đầu tư không mang lại hiệu quả, giải pháp tối ưu là thanh lý càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, thanh lý tài sản thường đi kèm một khỏan lỗ cho công ty trong năm hiện tại. Do đó, nếu lợi nhuận trong năm hiện tại có nguy cơ không đạt được mức kỳ vọng của thị trường, lãnh đạo công ty có thể không muốn thanh lý, mặc dù trì hỏan sẽ gây nhiều thiệt hại cho công ty như lạm phát sinh chi phí bảo quản, cản trở không gian sản xuất. Với các tài sản và các khỏan đầu tư không hiệu quả thì càng nắm giữ lâu, doanh nghiệp càng lỗ.

(6) Bán các khoản đầu tư hiệu quả. Ngoài trì hoãn thanh lý các khoản đầu tư không hiệu quả, công ty có thể bán các khỏan đầu tư sinh lời nhằm tăng thêm lợi nhuận cho năm hiện tại. Động thái này thường được ví như “gặt lúa non”. Vì thế, áp dụng biện pháp trên có nghĩa là công ty tự bỏ qua tiềm năng sinh lợi lớn từ các khoản đầu tư này trong những năm tiếp theo.

(7) Sản xuất vượt mức công suất tối ưu . Trong điều kiện thông thường, mỗi doanh nghiệp thường xác định một mức công suất sản xuất tối ưu, tùy thuộc vào năng lực nội tại cũng như điều kiện thị trừơng. Tuy nhiên, trong trường hợp cần phải tăng lợi nhuận, công ty có thể quyết định sản xuất vượt mức công suất tối ưu. Điều này cho phép công ty giảm giá thành đơn vị sản phẩm nhờ tận dụng chi phí cố định. Mặt trái của biện pháp này là máy móc thiết bị phải làm việc quá mức, ảnh hưởng tiêu cực tối năng suất và độ bền. Ngoài ra, sản phẩm làm ra nhiều, nếu không bán được, sẽ phát sinh chi phí bảo quản và hàng tồn kho lâu ngày sẽ bị giảm giá trị.

 

Tóm lại, dù áp dụng biện pháp nào, về lâu dài đều không có lợi cho nhà đầu tư cũng như cho chính công ty. Để ngăn chặn những tác động tiêu cực của “overvaluation”, các doanh nghiệp cần có ý thức cung cấp thông tin đầy đủ và minh bạch cho nhà đầu tư. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư cũng cần tỉnh táo để không đẩy mọi việc đi quá xa ngòai tầm kiểm soát.

Hiền Hòa - PSU