Góc học tập
15/09/2014 02:56:14 PM

Các hình thức sáp nhập chủ yếu

CÁC LOẠI HÌNH SÁP NHẬP

Có ba loại hình sáp nhập cơ bản đó là Sáp nhập ngang, Sáp nhập dọc, Sáp nhập chéo.

Sáp nhập ngang là hình thức sáp nhập giữa hai công ty mà bán những sản phẩm tương tự nhau trong cùng một vùng thị trường địa lý. Trong hình 18.1 loại hình sáp nhập này là sự sự kết hợp của nhà sản xuất kính T và U. Một số thực tế về việc sáp nhập này là trường hợp của Chase Manhattan’s và Chemical Bank, Boeing và McDonnell Douglas, và Exxon và Mobil.

Sáp nhập dọc là sự sáp nhập giữa các công ty ở các giai đoạn khác nhau trong quá trình sản xuất. Trong hình 18.1 việc sáp nhập giữa công ty Z, nhà sản xuất vải denim và công ty F, nhà sản xuất quần jean là sáp nhập ngang. Sáp nhập ngang là việc sáp nhập giữa các công ty có mối quan hệ mua – bán. Ví dụ thực tế về sáp nhập ngang là việc sáp nhập giữa công ty PepsiCo và Pizza Hut, Taco Bell và Kentucky Fried Chicken. PepsiCo cung cấp nước giải khát cho mỗi cửa hàng thức ăn nhanh của Kentucky Fried Chicken. (Vào năm 1997, PepsiCo tách công ty này ra thành công ty có tên gọi là Yum !Brands.)

Sáp nhập chéo được định nghĩa là bất kỳ loại sáp nhập nào mà không phải là sáp nhập ngang hay sáp nhập dọc, nhìn chung nó là sự kết hợp giữa các công ty hoạt động trong những lĩnh vực khác nhau hoặc những công ty kinh doanh ở những vùng địa lý khác nhau. Sáp nhập......còn có thể là việc mở rộng dòng sản phẩm, mở rộng lãnh thổ bán sản phẩm hoặc là việc kết hợp giữa các công ty hoàn toàn không có mối liên hệ với nhau. Trong hình 18.1, sáp nhập giữa công ty C, nhà sản xuất xe ô tô và công ty D, nhà sản xuất quần jean là sáp nhập chéo. Ví dụ thực tế về sáp nhập chéo là việc sáp nhập giữa công ty Walt Disney (ngành điện ảnh) và công ty American Broadcasting (radio và tivi) và sự sáp nhập giữa America Online (nhà cung cấp dịch vụ Internet) và Time Warner (truyền thông).

Chỉ dẫn sáp nhập : Chỉ số HerfindahlChính phủ Liên bang thiết lập chỉ dẫn sáp nhập không chặt chẽ dựa trên chỉ số Herfindahl. Xem lại chương 11 cách thức đo lường mức độ tập trung này, nó là tổng bình phương phần trăm thị phần của mỗi công ty hoạt động trong cùng ngành. Một ngành chỉ có 4 công ty thì chỉ số Herfindahl là 2500 (= 25­­2  + 25­­2 + 25­­2 + 25­­2). Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, thị phần của mỗi công ty rất nhỏ, chỉ số này là 0 =(0­­2  + 0­­2 + .......+ 0­­2). Trong thị trường độc quyền hoàn hảo, chỉ số của chỉ một công ty là 10,000 (= 100­­2 ).

Chính phủ Mỹ sử dụng điều 7 trong Đạo luật Clayton để ngăn chặn sáp nhập ngang, loại hình sáp nhập mà về căn bản làm giảm cạnh tranh. Sáp nhập ngang có thể tạo ra thách thức nếu chỉ số Herfindahl cao (trên 1800) và nếu việc sáp nhập về căn bản làm tăng chỉ số Herfindahl (thêm 100 điểm hoặc nhiều hơn). Tuy nhiên, những nhân tố khác như quy mô kinh doanh, mức độ cạnh tranh ở nước ngoài và việc giảm sự gia nhập của những công ty mới cũng được xem xét. Hơn nữa, sáp nhập ngang thường được cho phép nếu một công ty nào đó rơi vào tình trạng khó khăn hoặc liên tục bị thua lỗ. (Như trường hợp cho phép Boeing thâu tóm McDonnell Douglas vào năm 1996 do: MD đã bị thua lỗ trong việc sản xuất máy bay thương mại).

Trong những năm gần đây, chính phủ Liên bang đã xóa bỏ một vài trường hợp sáp nhập ngang. Ví dụ, xóa bỏ việc sáp nhập ngang giữa Staples và Office Depot, hai nhà bán lẻ office-supply ; WorldCom và Sprint, hai công ty cạnh tranh trong lĩnh vực truyền hình ; và Hughes (Direc TV) và Echostar (DISH), hai nhà cung cấp dịch vụ vệ tinh trực tiếp.

Hầu hết việc sáp nhập dọc đều tránh được sự truy tố từ chống độc quyền bởi vì về cơ bản nó không làm giảm cạnh tranh do ở hai thị trường khác nhau. (Trong hình 18.1, khi công ty Z và F sáp nhập dọc nó không làm chỉ số Herfindahl của thị trường vải denim thay đổi mà cũng không làm chỉ số Herfindahl của thị trường quần jean thay đổi).  Tuy nhiên, sáp nhập dọc giữa các công ty lớn mà tập trung cao trong một ngành nào đó cũng có thể bị thách thức. Ví dụ, vào năm 1999, đe dọa từ hành động của FTC đã khuyến khích Barnes & Noble từ bỏ việc sáp nhập với tập đoàn Ingram Book, nhà bán sỉ sách lớn nhất quốc gia. Việc sáp nhập sẽ cho phép Barnes & Noble thiết lập giá sỉ cho những đối thủ cạnh tranh trong bán lẻ trực tiếp của nó như là Border và Amazon.com.

Nhìn chung, sáp nhập chéo cũng được cho phép hoạt động. Nếu nhà sản xuất ô tô thâu tóm nhà sản xuất quần jean thì không xuất hiện hành động chống cạnh tranh như trên và công ty cũng không tăng thị phần của nó. Điều này có nghĩa là chỉ số Herfindahl sẽ không thay đổi trong mỗi ngành.

Biên dịch: Lê Thị Khánh Ly

Nguồn: N.Gregory Mankiw, 5th edition (2008), Principles of MicroEconomics, South Western CENGAGE Learning

 

» Các tin khác: