Góc học tập
16/10/2018 09:16:45 PM

Liên kết kinh tế giữa nông dân và doanh nghiệp trong sản xuất nông sản tại vùng tây nguyên

Liên kết kinh tế là hình thức hợp tác giữa hai hay nhiều chủ thể trong hoạt động kinh tế nhằm mang lại lợi ích nhiều hơn cho các bên tham gia. Mục tiêu của liên kết kinh tế là nhằm phát huy các lợi thế, bù đắp các hạn chế/thiếu hụt của các bên thông qua việc phối hợp hoạt động giữa các đối tác .
Trong sản xuất nông nghiệp, liên kết kinh tế có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau; liên kết ngang giữa các hộ nông dân nhằm tăng năng lực sản xuất của từng hộ nông dân; liên kết dọc (theo chuỗi giá trị) nhằm kết nối và tối ưu hóa quá trình sản xuất và tiêu dùng, hợp lý hóa việc phân phối lợi
ích giữa các chủ thể qua đó làm tăng giá trị nông sản và tăng giá trị gia tăng cho sản xuất nông nghiệp.


Trong liên kết dọc, hình thức liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp thông qua hợp đồng kinh tế được xem là hình thức quan trọng và có ý nghĩa nhất. Về bản chất đây là hình thức liên kết thong qua hợp đồng giữa một bên là người nông dân hoặc các tổ chức của nông dân, một bên là các doanh nghiệp
cung ứng, thu mua hoặc tiêu thụ nông sản (3). Đây là hình thức liên kết quan trọng và ý nghĩa nhất trong hệ thống liên kết nông nghiệp.


Tại các tỉnh Vùng Tây Nguyên, các quan hệ liên kết kinh tế giữa nông dân và doanh nghiệp đã hình thành và phát huy tác dụng tích cực trong sự phát triển nông nghiệp của Vùng. Tuy nhiên cho đến nay liên kết kinh tế vẫn rất yếu, tiến triển rất chậm, còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc; qui mô thực
hiện còn nhỏ, chất lượng liên kết không cao, thiếu bền vững; tranh chấp hợp đồng giữa doanh nghiệp chế biến với nông dân diễn ra rất gay gắt, phức tạp; tình trạng vi phạm hợp đồng từ cả hai phía doanh nghiệp lẫn nông dân ký kết hợp đồng rất phổ biến, sự phát triển của quan hệ liên kết này đang có xu hướng chững lại và sa sút rõ rệt, ngoài mong đợi của toàn xã hội.


Liên kết kinh tế chưa thực sự phát huy được tác động tích cực trong sản xuất nông nghiệp. Thời gian qua, diện tích và sản lượng nông sản xuất khẩu của Tây Nguyên (chủ yếu là cà phê, hồ tiêu, cao su…) liên tục tăng, tuy nhiên giá trị gia tăng tạo ra được vẫn rất thấp. Tình trạng thiếu tổ chức trong
sản xuất, cạnh tranh không lành mạnh trong thu mua, đẩy hết rủi ro cho người nông dân đang làm cho sản xuất và xuất khẩu nông sản vùng Tây Nguyên phát triển thiếu bền vững. 


Thực trạng trên đây của liên kết kinh tế giữa doanh nghiệp với nông dân đặt ra vấn đề thực tiễn: Liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân đang diễn ra như thế nào? Những vấn đề tồn tại và nguyên nhân kìm hãm sự phát triển của liên kết là gì? Làm thế nào để liên kết thực sự là một hình thức tổ chức
mang lại hiệu quả thiết thực cho nông dân và sản xuất nông nghiệp? … là những vấn đề đòi hỏi sự nghiên cứu một cách nghiêm túc để tìm thấy câu trả lời (1).