Góc học tập
19/05/2019 05:32:08 PM

Chức năng của Ngân hàng Trung ương (Phần 2)

  Phát hành tiền trên cơ sở tín dụng: NHTW tăng cho vay đối với NHTM -> dự trữ của NHTM tăng lên -> khả năng cho vay của NHTM tăng. Như vậy, xét về bản chất việc phát hành trong trường hợp này chỉ là ứng tiền cho nền kinh tế và sẽ quay trở lại ngân hàng khi đến hạn.

Việc phát hành tiền thông qua cơ chế tín dụng ngân hàng có ý nghĩa rất quan trọng bởi các nguyên do sau:

Một là, khối lượng tiền phát hành vào lưu thông xuất phát từ nhu cầu tiền tệ phát sinh do tăng trưởng kinh tế đòi hỏi giấy bạc ngân hàng được đảm bảo bằng khối lượng hàng hóa và dịch vụ, xác định được thời hạn quay về nơi phát hành. Việc phát hành gắn với nhu cầu thực tế của lưu thông hàng hóa đảm bảo tổng lượng tiền tệ phù hợp tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ trên thị trường.

Hai là, tạo khả năng để NHTW thực hiện kiểm soát khối lượng tiền tệ cung ứng theo mục tiêu ổn định tiền tệ, bảo đảm ổn định giá trị đối nội và giá trị đối ngoại của đồng bản tệ.

-           NHTW cho ngân sách nhà nước vay: nhu cầu vay vốn của ngân sách nhà nước chia làm hai loại: loại tín dụng dài hạn để bù đắp thiếu hụt ngân sách hàng năm và loại ngắn hạn để bù đắp thiếu hụt tạm thời khi chưa thực hiện được các khoản thu theo như dự kiến.

Một nguyên tắc cơ bản trong quan hệ với ngân sách nhà nước là: NHTW không cho vay để bù đắp thiếu hụt ngân sách hàng năm mà chỉ ứng vốn để giải quyết nhu cầu tạm thời trong một giới hạn nhất định khi mà ngân sách Nhà nước chưa thực hiện được các khoản thu theo như dự kiến.

Theo luật Việt nam, NHTW chỉ cho ngân sách Nhà nước vay vốn trong trường hợp ngân sách Nhà nước chưa thực hiện được kế hoạch thu đã ấn định nhưng phải chi theo kế hoạch. Tổng mức ứng trước và cho vay của NHTW kể cả mức trái phiếu kho bạc mà NHTW mua của các tổ chức tín dụng không được vượt quá mức quốc hội quyết định. Nếu phát hiện có thể vượt quá giới hạn này, NHTW phải báo cáo kịp thời và kiến nghị biện pháp giải quyết lên Hội đồng Bộ trưởng.

Quản lý lưu thông tiền tệ: quản lý toàn bộ quá trình lưu thông tiền tệ, hoạt động của NHTM giống như một chiếc bơm: “bơm” hay “hút” lượng tiền đối với nền kinh tế sao cho đảm bảo mối quan hệ cân bằng giữa mức cung tiền tệ và mức cầu tiền tệ, cũng như đảm bảo những yêu cầu và mục tiêu phát triển khác của nền kinh tế - xã hội

Một nguyên tắc cơ bản trong quan hệ với ngân sách nhà nước là: NHTW không cho vay để bù đắp thiếu hụt ngân sách hàng năm mà chỉ ứng vốn để giải quyết nhu cầu tạm thời trong một giới hạn nhất định khi mà ngân sách Nhà nước chưa thực hiện được các khoản thu theo như dự kiến.

Theo luật Việt nam, NHTW chỉ cho ngân sách Nhà nước vay vốn trong trường hợp ngân sách Nhà nước chưa thực hiện được kế hoạch thu đã ấn định nhưng phải chi theo kế hoạch. Tổng mức ứng trước và cho vay của NHTW kể cả mức trái phiếu kho bạc mà NHTW mua của các tổ chức tín dụng không được vượt quá mức quốc hội quyết định. Nếu phát hiện có thể vượt quá giới hạn này, NHTW phải báo cáo kịp thời và kiến nghị biện pháp giải quyết lên Hội đồng Bộ trưởng.

Quản lý lưu thông tiền tệ: quản lý toàn bộ quá trình lưu thông tiền tệ, hoạt động của NHTM giống như một chiếc bơm: “bơm” hay “hút” lượng tiền đối với nền kinh tế sao cho đảm bảo mối quan hệ cân bằng giữa mức cung tiền tệ và mức cầu tiền tệ, cũng như đảm bảo những yêu cầu và mục tiêu phát triển khác của nền kinh tế - xã hội

2. Ngân hàng Trung ương là ngân hàng của các ngân hàng

NHTW thực hiện chức năng là ngân hàng của các ngân hàng thông qua các nghiệp vụ sau:

-           NHTW nhận tiền gửi của các ngân hàng thương mại dưới các hình thức khác nhau:

ü  Dự trữ bắt buộc: áp dụng đối với tất cả các ngân hàng và các tổ chức tín dụng có huy động tiền gửi của công chúng. Mức tiền dự trữ do NHTW quy định và bằng một tỷ lệ nhất định so với tổng tiền gửi của khách hàng.

ü  Tiền gửi thanh toán: là khoản tiền gửi của các NHTM tại NHTW nhằm đảm bảo nhu cầu chi trả trong thanh toán giữa các ngân hàng và khách hàng.

Mục đích: đảm bảo sự an toàn và khả năng thanh toán của các NHTM; Tổ chức điều chuyển vốn (dàn xếp các nhu cầu về vốn) giữa các NHTM - hoạt động cơ bản của thị trường tiền tệ liên ngân hàng.

-           NHTW cho vay đối với NHTM dưới các hình thức (hạn mức, tái chiết khấu ...) nhằm mục đích đảm bảo khả năng thanh toán cho các NHTM và thông qua NHTM để cung cấp vốn cho nền kinh tế, mở rộng lượng tiền cung ứng tùy theo những thời kỳ khác nhau.

-           NHTW thực hiện thanh toán bù trừ cho các NHTM: trong hệ thống của NHTW gồm nhiều chi nhánh hoặc phòng đại diện có thể bố trí theo khu vực (Mỹ và các nước khác) hoặc theo địa giới hành chính (Việt Nam), mỗi chi nhánh hoặc phòng đại diện là một trung tâm thanh toán bù trừ và thực hiện các chức năng của NHTW tại địa phương hay khu vực đó.

3. Ngân hàng trung ương là ngân hàng của Nhà nước

-           Nhận tiền gửi và cho ngân sách nhà nước vay tiền dưới hình thức làm đại lý phát hành công trái quốc gia và tín phiếu kho bạc.

-           Thanh toán không dùng tiền mặt cho hệ thống kho bạc.

-           Quản lý chi tiêu của Chính phủ, đặc biệt ở những nước chưa có hệ thống kho bạc phát triển.

-           Thay mặt nhà nước thực hiện quản lý vĩ mô đối với toàn bộ hệ thống tài chính, các TCTD, các hoạt động về tiền tệ, tín dụng, lãi suất đối với toàn bộ các TCTD, và các loại hình tổ chức kinh doanh tiền tệ, tín dụng khác trong nền kinh tế.

-           Xây dựng các dự án vay vốn nước ngoài, quản lý sử dụng theo dõi hoàn trả nợ nước ngoài, thực hiện các nghĩa vụ tài chính tiền tệ quốc tế.

» Các tin khác: