Góc học tập
18/05/2020 08:10:47 PM

Tỷ giá linh hoạt và cán cân thanh toán

Những người ủng hộ tỷ giá hối đoái linh hoạt cho rằng loại tỷ giá này có một tính năng quan trọng: tự động điều chỉnh và cuối cùng loại bỏ thâm hụt hay thặng dư cán cân thanh toán. Tỷ giá hối đoái cân bằng 2 USD = 1 bảng Anh có nghĩa là không có thâm hụt hay thặng dư cán cân thanh toán giữa Mỹ và Anh. Tại mức tỷ giá hối đoái này, số lượng bảng Anh mà người tiêu dùng Mỹ cần để mua hàng nhập khẩu từ Anh, mua dịch vụ vận chuyển và bảo hiểm của Anh, trả tiền lãi và thanh toán cổ tức cho các nhà đầu tư của Anh tại Mỹ bằng với số lượng bảng Anh mà người Anh cung ứng để mua hàng xuất khẩu của Mỹ, thanh toán các dịch vụ của Mỹ, và thanh toán lãi và cổ tức cho người Mỹ đầu tư ở Anh. Mỹ không cần tăng hoặc giảm dự trữ chính thức để cân bằng cán cân thanh toán của mình.

Giả sử thị hiếu thay đổi và người tiêu dùng Mỹ mua xe ô tô của Anh nhiều hơn, mức giá của Mỹ tăng tương đối so với Anh, hoặc lãi suất ở Mỹ giảm so với ở Anh. Bất kỳ hoặc tất cả những thay đổi này sẽ làm tăng cầu bảng Anh của người Mỹ.

Nếu tỷ giá vẫn ở mức ban đầu 2USD = 1 bảng Anh, cán cân thanh toán của Mỹ bị thâm hụt một khoảng. Tại mức tỷ giá 2USD = 1 bảng Anh, người tiêu dùng Mỹ sẽ cần một số lượng bảng Anh, nhưng người Anh chỉ cung ứng một số lượng nhất định. Như vậy sẽ có tình trạng thiếu hụt bảng Anh. Nhưng sự thiếu hụt này sẽ không kéo dài vì đây là thị trường cạnh tranh. Thay vào đó, giá đồng đô la tính theo bảng Anh sẽ tăng lên (đồng đô la bị định giá thấp) cho đến khi cán cân thanh toán hết bị thâm hụt

Cán cân thanh toán hết thâm hụt xảy ra chỉ khi có mức tỷ giá mới 3 USD = 1 bảng Anh, khi cầu và cung số lượng bảng Anh cân bằng trở lại.

Để giải thích lý do, một lần nữa chúng tôi nhấn mạnh tỷ giá hối đoái quan hệ với các mức giá nội địa (Mỹ) với giá của nước ngoài (Anh). Giá của hàng nước ngoài tính theo đồng đô la xác định bằng cách nhân giá nước ngoài với tỷ giá hối đoái (số đồng đô la trên một đơn vị tiền tệ nước ngoài). Tại mức tỷ giá 2 USD = 1 bảng Anh, giá một chiếc ô tô của Anh 15.000 bảng Anh sẽ bằng 30.000 USD khi người tiêu dùng Mỹ mua (=15.000 x 2USD).

Một sự thay đổi của tỷ giá hối đoái sẽ làm thay đổi giá của tất cả các hàng hoá Anh bán cho người tiêu dùng Mỹ và tất cả các hàng hóa của Mỹ mà người tiêu dùng Anh mua. Sự thay đổi tỷ giá hối đoái (từ 2USD = 1 bảng Anh sang 3USD = 1 bảng Anh) làm thay đổi mức hấp dẫn tương đối của hàng nhập xuất khẩu của Mỹ và phục hồi trạng thái cân bằng cán cân thanh toán ở Mỹ (và Anh). Từ góc nhìn của Mỹ, khi giá đồng bảng Anh tính theo đô la thay đổi từ 2USD đến 3USD, chiếc ô tô của Anh có giá 15.000 bảng Anh, mà trước đây người tiêu dùng Mỹ phải tốn 30.000USD để mua thì bây giờ phải tốn 45.000 USD (=15.000x3USD). Người tiêu dùng Mỹ cũng phải mua các hàng hóa khác của Anh với mức giá cao hơn, vì vậy hàng nhập khẩu của Anh vào Mỹ sẽ giảm xuống.

Từ góc nhìn của Anh, tỷ giá hối đoái (giá đồng bảng Anh tính theo đô la) đã giảm (từ ½ bảng Anh đến 1/3 bảng Anh bằng 1 USD). Giá trị quốc tế của đồng bảng Anh được định giá cao. Trước đây, người Anh đổi 1 bảng Anh lấy  được 2 đô la. Bây giờ họ nhận được 3USD khi đổi 1 bảng. Do đó hàng hóa của Mỹ rẻ hơn so với hàng hóa của Anh và xuất khẩu của Mỹ sang Anh sẽ tăng lên.

Mặc dù tỷ giá hối đoái linh hoạt tự động điều chỉnh để loại bỏ tình trạng mất cân bằng trong cán cân thanh toán song chúng vẫn đưa đến một số nhược điểm đáng kể. Điều này thể hiện một thực tế rằng tỷ giá hối đoái linh hoạt thường bị thay đổi và có thể thay đổi một lượng lớn chỉ trong một vài tuần hoặc vài tháng. Ngoài ra, chúng thường có biến động đáng kể mà có thể kéo dài nhiều năm hoặc nhiều hơn nữa.

 

Nguyễn Lê Giang Thiên, dịch từ sách của McConnell, C. R., Brue, S. L., & Flynn, S. M. (2017). Macroeconomics, 21th Edition. Boston, US: McGraw-Hill/Irwin