Góc học tập
18/11/2012 04:01:11 PM

Bài 2: Thuế tác động đến người mua và người bán

 

 

Thuế tác động đến người mua

Chúng ta đầu tiên xem xét một loại thuế đánh vào người mua một hàng hóa. Ví dụ, chính quyền địa phương thông qua luật yêu cầu người mua đóng $ 0,50  cho chính phủ cho mỗi que kem họ mua. Luật này ảnh hưởng như thế nào đến người mua và người bán kem? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta có thể sử dụng phương pháp phân tích 03 bước về cung và cầu: (1) Chúng ta xem pháp luật ảnh hưởng đến đường cung hoặc đường cầu. (2) Chúng ta xem cách mà các đường cong cầu dịch chuyển. (3) Chúng ta xem xét sự thay đổi như thế nào ảnh hưởng đến trạng thái cân bằng.

Tác động ban đầu của thuế là vào nhu cầu ăn kem. Đường cung không bị ảnh hưởng bởi vì, đối với bất cứ giá nào kem, người bán có cùng một phản ứng trong việc cung cấp kem cho thị trường. Ngược lại, người mua phải trả một khoản thuế cho chính phủ (cũng như giá cho bên bán) bất cứ khi nào họ mua kem. Như vậy, thuế làm dịch chuyển đường cầu ăn kem. Hướng của sự chuyển đổi dễ dàng xác định. Bởi vì thuế đối với người mua làm cho việc mua kem kém hấp dẫn hơn, người mua đòi hỏi một số lượng nhỏ kem ở mọi mức giá. Kết quả là, đường cầu dịch chuyển sang trái (hoặc cân bằng, dịch chuyển xuống phía dưới), như thể hiện trong hình 1.

Hình 1: Thuế tác động lên người mua
 

Khi thuế $ 0,50 được đánh vào người mua, đường cầu chuyển xuống $ 0,50 từ D1 đến D2. Lượng cân bằng rơi từ 100 đến 90 que kem. Mức giá mà người bán nhận được giảm từ $ 3,00 đến $ 2,80. Giá mà người mua phải trả (bao gồm cả thuế) tăng từ $ 3,00 đến $ 3,30. Mặc dù thuế được áp dụng đối với người mua, người mua và người bán chia sẻ gánh nặng thuế

Từ trên, chúng ta rút ra được hai bài học:
•    Thuế không khuyến khích hoạt động thị trường. Khi một hàng hóa bị đánh thuế, khối lượng hàng bán sẽ ít hơn tại trạng thái cân bằng mới.
•    Người mua và người bán chia sẻ gánh nặng thuế. Trong trạng thái  cân bằng mới, người mua trả nhiều tiền hơn, và người bán nhận được ít.

Thuế tác động đến người bán

Bây giờ hãy xem xét một loại thuế đánh vào ngườit. Giả sử chính quyền địa phương thông qua luật yêu cầu người bán đóng $ 0,50 cho chính phủ mỗi que kem họ bán. Những ảnh hưởng của luật này là gì?
Trong trường hợp này, tác động đầu tiên của thuế là lên việc cung cấp kem. Bởi vì thuế không áp dụng đối với người mua, lượng cầu về kem tại mỗi mức giá là như nhau, do đó, đường cầu không thay đổi. Ngược lại, thuế đánh lên người bán làm tăng chi phí bán kem, và làm cho người bán cung cấp một số lượng nhỏ hơn tại mỗi giá. Đường cung dịch chuyển sang bên trái (hoặc, cân bằng dịch chuyển lên phía trên).

Một lần nữa, chúng ta có thể đánh giá chính xác về độ lớn của sự thay đổi. Đối với bất kỳ thị trường kem nào, ảnh hưởng lên giá của người bán, số tiền mà họ nhận được để nộp thuế là thấp hơn 0,50 USD. Ví dụ, nếu giá thị trường của một que kem $ 2,00, giá thực tế nhận được của người bán sẽ là $ 1,50. Tại bất kỳ mức giá nào của thị trường, người bán sẽ cung cấp một lượng kem với giá $ 0,50 trở lên để bù đắp cho tác động của thuế. Vì vậy, như thể hiện trong hình 2, đường cung dịch chuyển lên trên từ S1 đến S2 với kích thước chính xác của thuế (0,50 $).

Khi thị trường dao động từ cân bằng cũ sang trạng thái cân bằng mới, giá kem tăng từ $ 3,00 đến $ 3,30, và lượng cân bằng giảm từ 100 đến 90 que kem. Một lần nữa, thuế làm giảm quy mô của thị trường kem. Và một lần nữa, người mua và người bán chia sẻ gánh nặng thuế. Bởi vì khi giá tăng, người mua phải trả nhiều hơn $ 0,30 cho mỗi que kem, trước khi có thuế. Người bán nhận được một mức giá cao hơn trước khi thuế, nhưng giá thực tế (sau khi nộp thuế) giảm từ $ 3,00 đến $ 2,80.

Hình 2: Thuế tác động đến người bán
 

Khi thuế $ 0,50 đối với người bán, đường cung dịch chuyển tăng $ 0,50 từ S1 đến S2. Lượng cân bằng rơi từ 100 đến 90 que kem. Giá mà người mua phải trả tăng từ $ 3,00 đến $ 3,30. Giá mà người bán nhận được (sau khi nộp thuế) rơi từ $ 3,00 đến $ 2,80. Mặc dù thuế được áp dụng đối với người bán, người mua và người bán chia sẻ gánh nặng thuế.

So sánh hình 1 và 2 chúng ta có một kết luận rằng:
•    Thuế tác động đến người mua và người bán là tương đương. Trong cả hai trường hợp, thuế đặt một khoảng cách giữa giá mà người mua phải trả và giá mà người bán nhận được. Khoảng cách giữa giá của người mua và giá bán là như nhau, bất kể cho dù thuế đối với người mua hoặc người bán. Trong cả hai trường hợp, khoảng cách này thay đổi vị trí tương đối của cung và đường cầu. Trong trạng thái cân bằng mới, người mua và người bán chia đôi gánh nặng thuế. Sự khác biệt duy nhất giữa các loại thuế đánh vào người mua và thuế đánh vào người bán là người nộp tiền cho chính phủ.
•    Sự tương đương của hai loại thuế này có lẽ là dễ dàng hơn để hiểu nếu chúng ta tưởng tượng rằng chính phủ thu thuế kem $ 0,50 vào một cái bát trên quầy của mỗi cửa hàng kem. Khi chính phủ đánh thuế lên người mua, người mua được yêu cầu đặt $ 0,50 trong bát mỗi lần mua một que kem. Khi chính phủ đánh thuế lên người bán, người bán được yêu cầu phải đặt $ 0,50 trong bát sau khi bán mỗi que kem. Cho dù $ 0,50 được thu trực tiếp từ túi của người mua, hoặc gián tiếp từ túi của người mua vào tay của người bán và sau đó vào bát, điều đó không quan trọng. Một khi thị trường đạt đến trạng thái cân bằng mới, người mua và người bán chia sẻ gánh nặng, bất kể thuế được áp dụng như thế nàoTDU

    Đình Uyên

» Các tin khác: