Các giao dịch phái sinh trên thị trường ngoại hối (Phần 1)
Giao dịch kỳ hạn là giao dịch mua bán ngoại hối trong đó hai bên cam kết sẽ mua bán với nhau một số lượng ngoại tệ nhất định theo một mức tỷ giá được xác định vào ngày hôm nay và việc thanh toán tại mức tỷ giá đó sẽ được thực hiện vào một ngày xác định trong tương lai (ngày này phải một cách ngày ký hợp đồng từ 3 ngày làm việc trở lên).
Ngày nay, giao dịch kỳ hạn đã phát triển mạnh mẽ và đóng vai trò quan trọng trên thị trường ngoại hối. Giao dịch kỳ hạn rất hiệu quả trong việc phòng ngừa rủi ro tỷ giá hối đoái đối với công ty khi tham gia xuất nhập khẩu, vay nợ nước ngoài hay thực hiện đầu tư nước ngoài. Thị trường kỳ hạn còn là nơi hoạt động tích cực của các nhà đầu cơ để kiếm lời.
Thị trường hối đoái kỳ hạn có liên quan chặt chẽ với thị trường giao ngay. Hai thị trường này có những đặc điểm chung về: phạm vi nhân sự tham dự và tổ chức thị trường, kỹ thuật ký kết các hợp đồng, đồng USD được chấp nhận là đồng tiền quy đổi, là đơn vị hạch toán. Tuy nhiên, hai thị trường này cũng có những đặc tính khác nhau và chúng bị tách ra độc lập do thời hạn thực hiện hợp đồng khác nhau. Điểm khác biệt sâu sắc nhất giữa chúng thể hiện ở chỗ, trên thị trường kỳ hạn tỷ giá giao dịch ít phụ thuộc vào mức độ cung cầu thời hạn, mà phụ thuộc lớn vào mức chênh lệch lãi suất giữa hai đồng tiền giao dịch.
- Giao dịch ngoại hối kỳ hạn được thực hiện trên thị trường ngoại hối phi tập trung (OTC).
- Các bên tham gia phải có nghĩa vụ thực hiện hợp đồng.
- Tỷ giá kỳ hạn được xây dựng dựa trên cơ sở tỷ giá giao ngay.
- Kỳ hạn hợp đồng ngoại hối kỳ hạn thường là bội số của 30 ngày: 1; 2; 3; 4; 5; 6; 9; 12 tháng. Tuy nhiên, hai bên có thể thỏa thuận các kỳ hạn lẻ hay kỳ hạn nhiều hơn 1 năm. Thông thường kỳ hạn tối thiểu của hợp đồng kỳ hạn đối với các cá nhân và doanh nghiệp (khách hàng bán lẻ) là 1 tháng, và từ 7 đến 15 ngày đối với thị trường liên ngân hàng. Ngoài ra cũng có một số ít hợp đồng với thời hạn không phải là bội số của 30 ngày nhưng loại hợp đồng này thường khó thỏa thuận hơn loại hợp đồng có thời hạn là bội số của 30 ngày.
- Giá kỳ hạn có thể bằng giá giao ngay nhưng thông thường nó cao hơn (đánh giá cao) hoặc thấp hơn (giảm giá) so với giá giao ngay.
* Nhược điểm của giao dịch kỳ hạn
Giao dịch ngoại tệ kỳ hạn thỏa mãn nhu cầu mua bán ngoại tệ của khách hàng mà việc chuyển giao ngoại tệ được thực hiện trong tương lai. Tuy nhiên, do giao dịch kỳ hạn là giao dịch bắt buộc nên khi đến ngày đáo hạn dù bất lợi hai bên vẫn phải thực hiện hợp đồng.
Một điểm hạn chế nữa là hợp đồng kỳ hạn chỉ đáp ứng được nhu cầu khi nào khách hàng mua hoặc bán ngoại tệ trong tương lai còn ở hiện tại không có nhu cầu mua hoặc bán ngoại tệ. Đôi khi trên thực tế khách hàng vừa có nhu cầu mua hoặc bán ngoại tệ ở hiện tại đồng thời vừa có nhu cầu mua hoặc bán ngoại tệ ở tương lai.
- Bảo hiểm rủi ro tỷ giá:
Hợp đồng kỳ hạn được sử dụng phổ biến để bảo hiểm rủi ro tỷ giá trong kinh doanh quốc tế. Nếu doanh nghiệp có một khoản phải thu, một tài sản hay một thu nhập trong tương lai định giá bằng ngoại tệ (gọi tắt là tài sản định giá bằng ngoại tệ), giá ngoại tệ đang có xu hướng giảm xuống, doanh nghiệp có thể bảo hiểm rủi ro này bằng cách tạo ra một tình trạng đóng (offsetting) cho tài sản này thông qua thị trường kỳ hạn. Cụ thể là doanh nghiệp sẽ bán kỳ hạn tài sản này. Do tỷ giá trên hợp đồng kỳ hạn được xác định vào ngày ký kết hợp đồng nên dù tỷ giá hối đoái trên thị trường giao ngay thay đổi như thế nào, giá trị của tài sản tính bằng đồng bản tệ vẫn không thay đổi. Ngược lại, nếu doanh nghiệp có một khoản nợ định giá bằng ngoại tệ, doanh nghiệp sẽ mua kỳ hạn ngoại tệ để tạo ra một trạng thái đóng bằng đòng bản tệ cho khoản nợ của mình. Nếu sự biến động của tỷ giá giao ngay đúng như dự đoán của doanh nghiệp, doanh nghiệp đã bảo hiểm được cho tài sản (nợ) của mình. Nếu ngược lại, sự thiệt hại trên hợp đồng kỳ hạn được xem như là chi phí bảo hiểm.
- Đầu cơ
- Kinh doanh chênh lệch lãi suất có bảo hiểm rủi ro tỷ giá.
Giao dịch hoán đổi ngoại hối là giao dịch trong đó diễn ra đồng thời việc mua vào và bán ra (hoặc ngược lại) một đồng tiền nhất định tại các mức tỷ giá đã xác định, tuy nhiên, ngày giá trị mua vào và ngày giá trị bán ra là khác nhau.
* Có 2 loại Swap:
- Spot – Forward Swap: là hợp đồng kết hợp giữa một hợp đồng giao ngay và một hợp đồng kỳ hạn
- Forward – Forward Swap: là hợp đồng kết hợp giữa hai hợp đồng kỳ hạn được thực hiện cùng một lúc tuy nhiên thời gian đáo hạn của hai hợp đồng này khác nhau.
- Trong hợp đồng hoán đổi, nếu một bên là mua vào trước và bán ra sau thì bên còn lại sẽ là người bán ra trước và mua vào sau.
- Giao dịch mua vào và bán ra (hoặc ngược lại) được ký kết đồng thời ngay vào ngày ký hợp đồng (ngày giao dịch) trong cùng một hợp đồng cùng với một đối tác.
- Số lượng mua vào và bán ra đồng tiền này là bằng nhau trong cả 2 vế (vế mua và vế bán) của hợp đồng hoán đổi.
- Ngày giá trị mua vào và ngày giá trị bán ra khác nhau.
- Ngày giá trị giao ngay và kỳ hạn trong giao dịch hoán đổi nếu rơi vào ngày nghỉ lễ hay nghỉ cuối tuần thì dịch chuyển tới ngày làm việc tiếp theo.
- Các kỳ hạn hoán đổi cố định thông thường là 1; 2; 3; 6; 9 và 12 tháng.
- Cũng có thể thỏa thuận ngày giá trị kỳ hạn trong giao dịch hoán đổi là ngày giá trị lẻ bất kỳ.
- Các giao dịch hoán đổi với ngày giá trị kỳ hạn là ngày giá trị lẻ ngắn dưới 1 tháng khá phổ biến trên thị trường.
- Ngày thanh toán trong giao dịch hoán đổi bao gồm hai ngày: ngày hiệu lực và ngày đáo hạn. Ngày hiệu lực là ngày thực hiện thanh toán giao dịch thanh toán giao dịch giao ngay trong khi đó ngày đáo hạn là ngày thực hiện thanh toán giao dịch có ký hạn.
* Điểm hoán đổi:
- Điểm hoán đổi trong thực tế thường được gọi là tỷ giá hoán đổi được các nhà kinh doanh sử dụng để giao dịch và báo giá trên thị trường, là cơ sở để xác định tỷ giá kỳ hạn trong giao dịch hoán đổi.
- Điểm hoán đổi thực ra chính là điểm kỳ hạn
Điểm hoán đổi = |Tỷ giá kỳ hạn – Tỷ giá giao ngay|
- Khi yết giá cho giao dịch hoán đổi, các nhà tạo thị trường yết điểm hoán đổi mua vào và điểm hoán đổi bán ra giống cách yết giá của giao dịch kỳ hạn.
* Tỷ giá giao ngay trong giao dịch hoán đổi
- Trong giao dịch hoán đổi Spot – Forward có 2 giao dịch giao ngay và giao dịch kỳ hạn.
- Về nguyên tắc:
+ Nếu bạn là bên mua giao ngay và bán kỳ hạn, nhà tạo thị trường có thể áp dụng tỷ giá bán ra giao ngay và tỷ giá mua vào kỳ hạn (= tỷ giá mua vào giao ngay +/- điểm hoán đổi mua vào).
+ Nếu bạn là bên bán giao ngay và mua kỳ hạn thì nhà tạo thị trường có thể áp dụng tỷ giá mua vào giao ngay và tỷ giá bán ra kỳ hạn (= tỷ giá bán ra giao ngay +/- điểm hoán đổi bán ra).
- Kiểm soát nguồn vốn khả dụng.
- Kéo dài thời hạn trạng thái ngoại hối.
- Kinh doanh chênh lệch lãi suất có bảo hiểm rủi ro tỷ giá.
* So sánh giữa hợp đồng hoán đổi và hợp đồng kỳ hạn
Tiêu chí |
Hợp đồng kỳ hạn |
Hợp đồng hoán đổi |
Khái niệm |
Là hợp đồng mua hay bán ngoại tệ mà việc chuyển gia sẽ được thực hiện sau một khoản thời gian nhất định. |
Là hợp đồng mua hay bán ngoại tệ diễn ra theo hướng ngược chiều trong đó một giao dịch là giao ngay và 1 giao dịch là kỳ hạn. |
Tỷ giá thực hiện |
Tỷ giá thực hiện là tỷ giá kỳ hạn. |
Tỷ giá thực hiện là tỷ giá giao ngay và tỷ giá kỳ hạn. |
Mục đích |
Sử dụng để đáp ứng nhu cầu mua hay bán ngoại tệ trong tương lai nhằm phòng ngừa rủi ro tỷ giá. |
Sử dụng để đáp ứng nhu cầu mua hay bán ngoại tệ ở hiện tại đồng thời hoán đổi ngược lại ở tương lai nhằm đáp ứng nhu cầu thanh toán vừa đáp ứng nhu cầu phòng ngừa rủi ro tỷ giá. |
Chuyển giao ngoại tệ |
Không có việc chuyển giao ngoại tệ ở hiện tại, chỉ chuyển giao ngoại tệ khi đáo hạn. |
Có chuyển giao ngoại tệ giao ngay ở hiện tại và chuyển giao ngoại tệ kỳ hạn khi đáo hạn. |
» Tin mới nhất:
» Các tin khác: