Việt Nam xếp thứ 77/149 quốc gia trong bảng xếp hạng chỉ số thịnh vượng toàn cầu năm 2017, tụt 2 bậc so với năm 2016. Bài viết này nhằm cung cấp thông tin về chỉ số thịnh vượng và nhận dạng những vấn đề còn tồn tại.

Chỉ số thịnh vượng là gì? (tt)

Những tồn tại

Chẳng có gì phải phàn nàn cả nếu như các tỉ phú làm giàu từ sự bình đẳng về cơ hội. Có thể lấy ví dụ về cơ hội tiếp cận thông tin đất đai, một vấn đề then chốt với sự giàu có ở Việt Nam. Sự bất bình đẳng được mô tả trong báo cáo “Công khai thông tin quản lý đất đai ở Việt Nam” của WB tháng 8-2014: “Trong một khảo sát theo yêu cầu của Thanh tra Chính phủ Việt Nam, 76% cán bộ, công chức trong lĩnh vực đất đai cho biết điều mà họ thích nhất trong công việc của mình là vị trí công việc cho phép họ đặc quyền tiếp cận thông tin.

Thông tin là quyền lực, và khi bị giữ kín, khi một người nào đó được trao độc quyền về thông tin, điều đó tạo ra lợi ích và mở ra cơ hội cho tham nhũng. Tuy nhiên, ngay cả khi không có tham nhũng, độc quyền thông tin vẫn tạo ra các trạng thái không hiệu quả khác, ví dụ như các nguồn lực không được sử dụng tốt nhất”.

Tương tự với cuộc tranh cãi về xe hơi nhập khẩu đang gay cấn. Sau gần 1/4 thế kỷ được bảo hộ, ngành công nghiệp ôtô Việt Nam vẫn giậm chân tại chỗ, “tỉ lệ nội địa hóa thấp, quy mô sản xuất nhỏ, chất lượng sản phẩm chưa tương xứng với giá thành” (Zing.vn, 27-8-2017).

Đến sáng 26-2-2018, trong cuộc họp bàn về nghị định 116/2017/NĐ-CP về ôtô và thông tư 03/2018/TT-BGTVT, đại diện Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam còn phải ú ớ: “Một trong những quan ngại chính là nộp giấy chứng nhận. Như ở Mỹ, tôi không biết Bộ Môi trường Mỹ có thẩm quyền để tạo ra giấy chứng nhận này hay không? Quy định về đường thử cũng tương tự, đại diện các hãng Ford sẽ hiểu hơn về quy định này, tuy nhiên chúng tôi mong muốn quy định của Chính phủ cần rõ ràng hơn, thống nhất hơn để các nhà nhập khẩu hiểu hơn.

Nghị định và thông tư cũng tạo sự khác biệt giữa nhà sản xuất, kinh doanh và nhập ôtô trong nước. Do đó, chúng tôi mong muốn tạm hoãn nghị định 116 để xem xét lại và làm rõ ràng hơn để chúng tôi có thể hiểu thêm” (Diễn đàn doanh nghiệp, 26-2-2018).

Những thủ tục đó có lợi cho các hãng lắp ráp xe hay cho người tiêu dùng? Chuyện Toyota và Honda (vốn có lắp ráp tại Việt Nam) từ giữa tháng 1 năm nay quyết định ngừng... xuất khẩu xe sang Việt Nam, tức sẽ tiếp tục nhượng quyền lắp ráp, là câu trả lời cho câu hỏi “ai được lợi?”.

Suy cho cùng vấn đề cần nói rõ thịnh vượng cho ai, cho số đông tuyệt đại hay cho “số lẻ”?

Giáo dục và y tế là mục tiêu của thịnh vượng

Giáo dục

Thịnh vượng luôn phải bao gồm y tế và giáo dục do lẽ đây chính là hai mục tiêu lớn nhất của đời sống.

Theo Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (2018) “Khảo sát thanh niên về mục tiêu phát triển bền vững lần đầu tiên được tiến hành ở Việt Nam, những mục tiêu toàn cầu mà thanh niên Việt Nam cảm thấy gần gũi và sẵn sàng tham gia thực hiện nhất là chất lượng giáo dục; sức khỏe và có cuộc sống tốt; bình đẳng giới; xóa nghèo; không còn nạn đói; hòa bình, công lý và các thể chế mạnh mẽ [3].

Đó cũng là điều mà thông cáo chung của các lãnh đạo APEC đã tuyên cáo ở Đà Nẵng năm ngoái, thể hiện qua điều 8: “Chúng tôi ghi nhận tầm quan trọng sống còn của giáo dục chất lượng và công bằng để tạo điều kiện cho người dân ở mọi lứa tuổi thích ứng được với những thách thức từ những thay đổi nhanh chóng của thế giới ngày nay”, hay điều 13: “Chúng tôi nhấn mạnh cần chuẩn bị cho người dân và tất cả người lao động, đặc biệt những nhóm dễ bị tổn thương, để sẵn sàng cho thế giới việc làm đang thay đổi”.

Tại sao lại nhấn mạnh “tầm quan trọng sống còn của giáo dục chất lượng và công bằng để tạo điều kiện cho người dân ở mọi lứa tuổi” và “cần chuẩn bị cho người dân và tất cả người lao động”? Thế nào là một nền giáo dục công bằng cho mọi người? Và Việt Nam còn ở cách những tuyên bố đó bao xa?

Bởi vì “Sau 8 năm thực hiện, đề án Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020 đã chi đề nghị quyết toán giai đoạn 2011-2016 hơn 4.258 tỉ đồng. Nhưng theo báo cáo của Kiểm toán Nhà nước... mục tiêu của đề án không đạt được ở tất cả các cấp học và ở tất cả các địa phương, bộ ngành, cả về số lượng người học lẫn chất lượng dạy và học ngoại ngữ. Mặt khác, với kinh phí đầu tư không hề nhỏ, giai đoạn 2011-2016 đề nghị quyết toán hơn 4.200 tỉ đồng nhưng kết quả mang lại chưa tương xứng. Đề án còn để lãng phí trong đầu tư mua sắm giáo trình, sách giáo khoa và thiết bị dạy và học; lãng phí trong chi tiêu cho đào tạo, bồi dưỡng giáo viên...” [4]  

Y tế

Y tế là một câu chuyện dài kỳ khác. Những khúc mắc với bảo hiểm y tế, khám bệnh vượt tuyến và tình trạng quá tải ở các bệnh viện cho thấy thịnh vượng theo đúng nghĩa của nó còn xa lắm. Phải ở trong thân phận người bệnh “nhân dân” mới hiểu rằng chẳng ai muốn vượt tuyến, mà chỉ bởi họ đi tìm một sự bảo đảm an toàn tối thiểu. Nếu như các bệnh viện cơ sở cử bác sĩ lên tuyến trên tu nghiệp, cầm dao mổ một, hai trăm ca, sau khi về lại tỉnh, căng biển: “Bác sĩ X đã mổ mấy trăm ca tại bệnh viện chuyên khoa Y. Về đây đã mổ thêm x ca. Tỉ lệ an toàn là...”, có lẽ người bệnh sẽ tự tin mà nhập viện tại chỗ hơn. Mọi chuyện cũng dần thay đổi. Một bệnh viện tim ở TP.HCM chẳng hạn, sau một năm hoạt động cũng đã báo cáo công khai: “Đã mổ 100 ca, tỉ lệ thành công là 99%”.

Thịnh vượng cho tất cả mọi người chứ không chỉ cho một dúm người, mong muốn đơn sơ vậy thôi.■

Nguồn:

[1] http://enternews.vn/viet-nam-xep-thu-77-tren-bang-tong-sap-thinh-vuong-toan-cau-122047.html

[2] http://www.prosperity.com/rankings

[3] http://www.un.org.vn/vi/undp-agencypresscenter1-99.html

[4] Báo Tiền Phong, ngày 05-1-2018

» Tin mới nhất:

• Những Website Check Lỗi Ngữ Pháp Tiếng Anh Chất Lượng (18/05/2024)
• The writing process and assessment (18/05/2024)
• Những kinh nghiệm làm đồ án dành cho sinh viên kiến trúc (18/05/2024)
• Vai trò của các công cụ khuyến mãi đối với hành vi tiêu dùng (18/05/2024)
• Quyết định đầu tư chứng khoán và các mô hình nghiên cứu (18/05/2024)

» Các tin khác:

• Chỉ số thịnh vượng_Trường hợp Việt Nam [P.1] (17/04/2018)
• Hệ thống tài chính phi ngân hàng hay ngân hàng ngầm (16/04/2018)
• Một góc nhìn về tín dụng đen (16/04/2018)
• [CCNA-LAB 3] – Cấu hình VLAN cơ bản (15/04/2018)
• [CCNA-Lab 4] VLAN, Trunking, VTP (VLAN Trunking Protocol) (15/04/2018)
• Các bước lập bảng tính cuối kỳ trong kế toán Mỹ (15/04/2018)
• Các phương pháp tính giá xuất hàng tồn kho ảnh hưởng đến việc xác định giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ (15/04/2018)
• Giải pháp cho vấn đề tích hợp công nghệ trong quản trị và triển khai marketing số trong doanh nghiệp (10/04/2018)
• Các đặc trưng marketing kỹ thuật số (10/04/2018)
• Các câu hỏi phỏng vấn và câu trả lời về phần "Core Java - OOPs concepts: Initial OOPs" - Phần 6: Tính đa hình (Polymorphism) (22/03/2018)