Góc học tập
16/09/2018 10:24:29 PM

Thành tựu kinh tế thị trường của Việt Nam

Trong quá trình cải cách kinh tế thị trường của Việt Nam thời kỳ đổi mới, pháp luật kinh tế đã phù hợp hơn với cơ chế thị trường, đáp ứng được hầu hết những đòi hỏi từ công cuộc cải cách kinh tế. Khuôn khổ luật pháp mới đã cho phép thực hiện những bước đi đầu tiên trong quá trình chuyển đổi hành vi của Nhà nước từ việc can thiệp trực tiếp sang tác động gián tiếp vào các hoạt động kinh tế. Công tác soạn thảo, thẩm định và ban hành các văn bản pháp luật đã bước đầu đi vào nền nếp, theo  một quy trình thống nhất do luật định.

Bằng việc ban hành mới và điều chỉnh, bổ sung các luật về kinh doanh, như Luật Đầu tư nước ngoài (1987, 1992, 1996, 2000, 2005), Luật Công ty và Luật Doanh nghiệp tư nhân (1990, 1994), Nhà nước Việt nam đã chính thức thừa nhận sự tồn tại hợp pháp của các thành phần kinh tế phi Nhà nước. Tiếp theo đó, Luật Doanh nghiệp nhà nước (1995, 1999, 2003, 2013) và Luật Hợp tác xã (1996, 2003, 2012) cũng đã được ban hành, hạn chế từng bước sự can thiệp của Nhà nước vào hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Để tạo nên sự bình đẳng trong kinh doanh cho mọi doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau Quốc hội ban hành Luật Doanh nghiệp (2005, 2009, 2013, 2014, 2015), trong đó Luật Doanh nghiệp năm 2013 hợp nhất cho tất cả các loại hình doanh nghiệp có thành phần sở hữu khác nhau.

Bên cạnh đó, với Luật Phá sản (ban hành 1993, 2004, 2011, 2014), khung pháp lý cho quá trình rút khỏi thị trường cũng đã được xây dựng, tạo điều kiện quan trọng cho việc thực hiện chức năng sang lọc của cơ chế cạnh tranh, góp phần thúc đẩy quá trình phân bổ lại nguồn lực theo hướng có hiệu quả hơn. Luật Cạnh tranh (năm 2000) và Nghị định chính phủ (2016), Luật Đầu tư (năm 2005, 2006, 2014), Luật Thương mại (năm 2005), Luật Sở hữu trí tuệ (năm 2005), Luật Thuế thu nhập cá nhân (năm 2007), Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (năm 2008, 2014), Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (năm 2008)..., có thể nói rằng hệ thống pháp luật về kinh doanh đã tương đối đầy đủ và đồng bộ.

  1. Bảo đảm cơ sở pháp lý để mở rộng quyền tự do kinh doanh cho tất cả các thành phần kinh tế.
  2. Hình thành khung pháp lý về thị trường hàng hoá, dịch vụ tạo điều kiện cho cơ chế thị trường

vận hành có hiệu quả (Pháp lệnh về hợp đồng kinh tế (1989), Bộ luật dân sự (1995), Luật thương mại (1997), Pháp lệnh giá (2002) nhằm tạo lập khung pháp luật cho việc quản lý giá, bao cấp qua giá đã được huỷ bỏ đối với hầu hết các mặt hàng, giá cả trên thị trường hàng hoá, dịch vụ đã phản ánh được quan hệ cung – cầu và tạo được cơ sở cho quá trình ra quyết định đầu tư theo hướng sử dụng có hiệu quả hơn nguồn lực xã hội.

  1. Hình thành khung luật pháp về thị trường các yếu tố sản xuất.
    • Thị trường lao động: bộ Luật Lao động đã (năm 1994) đã tạo thành nền tảng pháp lý cho thị trường lao động bằng việc công nhận quyền tự do tìm việc làm và quyền lựa chọn người lao động – hai yếu tố cơ bản tạo ra quan hệ cung – cầu cho thị trường lao động.
    • Thị trường bất động sản, bên cạnh việc ban hành Luật Đất đai (năm 1988, sửa đổi vào năm 1993 và 2003), Luật Xây dựng (1990), khung pháp lý cho thị trường vốn cũng dần được hoàn thiện: ban hành Luật NHNN Việt nam và Luật về các tổ chức tín (1997). Với khung khổ pháp lý này, 4 NHTM quốc doanh đã được tách khỏi NHNN và hàng loạt các ngân hàng cổ phần, ngân hàng liên doanh và các chi nhánh ngân hàng nước ngoài đã xuất hiện trên thị trường tài chính Việt nam.
  • Thị trường khoa học công nghệ (KHCN), lần đầu tiên, vấn đề bảo hộ quyền sở hữu công nghệ được đưa vào thành các quy định trong Bộ luật dân sự (1995). Tiếp đó, trong hơn một thập kỷ qua, với đường lối “coi KHCN là động lực của tăng trưởng”, nhiều cơ chế, chính sách cho hoạt động thị trường KHCN đã được thể chế hoá thành hệ thống các văn bản pháp quy nhằm điều chỉnh hành vi, sự tham gia, mối quan hệ qua lại giữa các tổ chức tham gia vào thị trường KHCN,… Một số văn bản quy phạm pháp luật quan trọng liên quan đến vận hành thị trường KHCN phải kể đến như: Luật KHCN (2000); Bộ Luật dân sự (1995); Bộ Luật hình sự (1999); Luật thương mại. Bên cạnh đó, còn có hàng trăm văn bản dưới luật cũng đã được ban hành. Đặc biệt, trong năm 2005 và 2006, đã ban hành hai luật quan trọng là Luật Sở hữu trí tuệ (2005) và Luật chuyển giao công nghệ (2006).