Góc học tập
19/03/2019 08:33:26 PM

Hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại (phần 3)

2. Hoạt động sử dụng và khai thác các nguồn vốn – Nghiệp vụ có: sử dụng và khai thác các nguồn vốn là hoạt động chủ yếu và quan trọng của NHTM kinh doanh để có lợi nhuận. Bao gồm những nghiệp vụ chủ yếu như: nghiệp vụ ngân quỹ, nghiệp vụ tín dụng, đầu tư chứng khoán, cụ thể như sau:

·      Các khoản mục ngân quỹ

-           Tiền mặt trong két: gồm nội tệ, ngoại tệ, vàng và các kim khí quý, đá quý khác tồn tại quỹ của ngân hàng để phục vụ cho quan hệ giao dịch đối với khách hàng.

-           Tiền gửi tại ngân hàng khác

Tiền gửi bắt buộc: Là số tiền mà các tổ chức tín dụng phải giữ lại mà không được dùng để cho vay hoặc đầu tư để đảm bảo khả năng thanh toán. Mức dự trữ này do NHNN quy định và bằng tỷ lệ nhất định so với tổng số tiền gửi huy động của khách hàng tại các tổ chức tín dụng.

Mục đích của dự trữ bắt buộc: đảm bảo khả năng thanh toán cho NHTM, giúp cho các NHTM tránh được rủi ro do mất khả năng thanh toán; NHNN có thể điều tiết được lượng tiền cung ứng trong nền kinh tế thông qua việc điều chỉnh tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với các NHTM.

® Hoạt động ngân quỹ là hoạt động không sinh lời hoặc sinh lời thấp nhưng lại có tính lỏng cao, đảm bảo khả năng thanh toán, chi trả đối với khách hàng và sự an toàn trong các hoạt động kinh doanh khác của ngân hàng.

·      Cho vay: Là nghiệp vụ chủ yếu của các NHTM thường chiếm tỷ trọng lớn trong các nghiệp vụ có (Việt nam: 70% - 75%). Đây là nghiệp vụ sử dụng và khai thác các nguồn vốn quan trọng và có ý nghĩa.

-           Xét căn cứ theo thời hạn cho vay: nghiệp vụ cho vay có thể được phân loại thành vay ngắn hạn, trung và dài hạn.

Cho vay ngắn hạn: thời hạn < 12 tháng. Đây là loại cho vay phổ biến của NHTM, nhằm bổ sung vốn tạm thời thiếu hụt của các doanh nghiệp, dân cư. Nếu doanh nghiệp có nhu cầu vốn lưu động sẽ được vay ngắn hạn tại ngân hàng (do đặc điểm luân chuyển của vốn lưu động là thời gian ngắn).

Cho vay trung hạn: 1năm < t < 5 năm: thường ngân hàng cho các doanh nghiệp vay để sửa chữa lớn các tài sản cố định, áp dụng sáng kiến cải tiến kỹ thuật, thay đổi mẫu mã sản phẩm...

Cho vay dài hạn: Cho vay được thực hiện với những công trình, dự án phát triển kinh tế xã hội có thời hạn > 5 năm trở lên. Đáp ứng yêu cầu vay vốn trung và dài hạn của xã hội để mở mang ngành nghề sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng cơ bản....

Thời hạn cho vay là khác nhau giữa các nước trên thế giới. Ví dụ minh họa:

Nhật Bản: vay ngắn hạn: 4 năm; trung hạn: 4-12 năm; dài hạn: >12 năm

Mỹ: vay ngắn hạn: 1 năm; trung hạn: 1-10 năm; dài hạn: >10 năm

Việt nam: vay ngắn hạn: 1 năm; trung hạn: 1-5 năm; dài hạn: >5 năm

-           Xét căn cứ theo tài sản bảo đảm: Nghiệp vụ cho vay gồm có tài sản đảm bảo và không có tài sản đảm bảo.

Có tài sản bảo đảm: có tài sản thế chấp, cầm cố tại ngân hàng để được vay vốn.

Không có tài sản bảo đảm: Tín chấp hoặc bảo lãnh.

-           Xét căn cứ vào hạn mức tín dụng: trong hạn mức, trên hạn mức và quá ngạch.

Cho vay trong hạn mức: thuận lợi cho doanh nghiệp khi cần vốn đến đâu vay đến đó, lãi suất được tính trên từng khoản vay. Đây là hình thức cho vay thường xuyên được các NHTM áp dụng và ngân hàng không được từ chối khoản vay trong hạn mức khi ngân hàng và doanh nghiệp đã thỏa thuận hạn mức.

Cho vay trên hạn mức (cho vay thỏa thuận): đây là hình thức thỏa thuận khi doanh nghiệp đã hết hạn mức với ngân hàng.

Cho vay quá ngạch: được sử dụng trong trường hợp đặc biệt như: doanh nghiệp gặp tình huống đặc biệt khó khăn.

-           Xét căn cứ cho vay theo mục đích sử dụng vốn; sản xuất, tiêu dùng....Tuy vậy, trên thực tế một món vay được xem xét và thực hiện sẽ bao gồm tất cả các tiêu thức nêu trên.

·      Đầu tư

-           Đầu tư chứng khoán: giúp ngân hàng sử dụng và khai thác tối đa các nguồn vốn đã huy động. Tăng cường khả năng thanh khoản cho dự trữ và đa dạng hóa tài sản của NHTM đồng thời cũng mang lại nguồn thu nhập cho NHTM. NHTM đầu tư vào chứng khoán nhà nước: NHTM mua các chứng từ có giá như: trái phiếu đầu tư, tín phiếu kho bạc... góp phần làm giảm thâm hụt ngân sách và góp phần điều tiết lượng tiền trong lưu thông. NHTM đầu tư chứng khoán vào doanh nghiệp, NHTM mua cổ phần, cổ phiếu của các doanh nghiệp ®  NHTM tham gia quản lý doanh nghiệp.

-           Góp vốn liên doanh với các ngân hàng nước ngoài. Ví dụ minh họa: Ngân hàng liên doanh Lào Việt, VIP Public Bank..; tham gia vào thị trường tài chính quốc tế; tham gia vào các dịch vụ chuyển đổi tiền tệ để kiếm lời. Mục đích tham gia hoạt động đầu tư của NHTM: thâm nhập sâu vào hoạt động của nền kinh tế để có được những thông tin hoàn hảo để phục vụ cho nghiệp vụ cho vay, nâng cao uy tín, quảng bá hoạt động nhất là khi nền kinh tế nước ta đang trong quá trình hội nhập nếu không đa dạng hóa các hình thức hoạt động thì sẽ khó cạnh tranh với các ngân hàng nước ngoài.

-           Các sử dụng vốn khác của NHTM bao gồm mua sắm tài sản cố định, thực hiện hoạt động tài trợ, quảng cáo... cũng chiếm tỷ trọng nhỏ và thường không trực tiếp hay ngay lập tức mang lại lợi nhuận cho ngân hàng song lại góp phần quan trọng vào việc phát triển và quảng bá các hoạt động ngân hàng trong công chúng.

3.  Trung gian tài chính: Song song với các hoạt động huy động và cho vay nói trên, NHTM còn thực hiện hoạt động trung gian tài chính, bao gồm các dịch vụ:

-           Dịch vụ chuyển tiền: là dịch vụ mà ngân hàng thực hiện theo lệnh của khách hàng trả tiền cho người thứ 3.Trước đây chúng ta thường chuyển tiền qua bưu điện ® thời gian lâu, chi phí tốn kém. Với hệ thống mạng SWIFT ra đời (chuyển tiền bằng điện) dịch vụ chuyển tiền chỉ cần thực hiện trong thời gian vài phút với chi phí rẻ hơn nhiều so với chuyển tiền qua bưu điện.

-           Dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt

Thanh toán bằng séc: Séc là một tờ mệnh lệnh vô điều kiện của người chủ tài khoản tiền gửi, ra lệnh cho ngân hàng trích từ tài khoản của mình để trả cho người có tên trong séc, hoặc trả theo lệnh của người ấy hoặc trả cho người cầm séc một số tiền nhất định, bằng chuyển khoản. Các loại séc: Séc chuyển khoản, Séc du lịch, Séc quốc tế...

Thanh toán bằng thư tín dụng: Đây là hình thức thường sử dụng trong thanh toán quốc tế. Chúng ta sẽ nghiên cứu sâu trong chương Thanh toán quốc tế.

Ngoài ra còn có các hình thức thanh toán như thanh toán bằng hối phiếu, thanh toán bằng ủy nhiệm, thanh toán bằng thẻ...

-        Dịch vụ môi giới

-        Dịch vụ bảo lãnh : bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh vay vốn, bảo lãnh thanh toán L/C.

Ngoài ra NHTM cung ứng các dịch vụ khác liên quan đến hoạt động của ngân hàng như bảo quản hiện vật quý, giấy tờ có giá, cho thuê két sắt, cầm đồ... và các dịch vụ khác theo quy định của pháp luật.

» Các tin khác: