Góc học tập
17/11/2020 09:03:28 AM

Đặc điểm của tài chính quốc tế

Các quan hệ tài chính quốc tế là một bộ phận trong tổng thể các quan hệ tài chính, do đó, nó cũng mang sẵn những đặc điểm chung của các quan hệ tài chính, đó là:

-        Các quan hệ này nảy sinh trong phân phối của cải xã hội dưới hình thức giá trị - phân phối các nguồn tài chính.

-        Các quan hệ phân phối nảy sinh gắn liền với việc tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ.

-        Các quan hệ nảy sinh cả trong phân phối lần đầu và cả trong phân phối lại.

Tuy nhiên, cùng với những đặc điểm chung đó, tài chính quốc tế còn có những nét đặc trưng khiến nó khác biệt với tài chính nội địa, đó là:

     * Đặc điểm về phạm vi, môi trường vận động của các nguồn tài chính trong lĩnh vực tài chính quốc tế

Khác với các quan hệ tài chính nội địa, sự vận động của các nguồn tài chính trong quan hệ quốc tế diễn ra trên phạm vi của nhiều quốc gia. Ở đây, các luồng tiền được di chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác, nghĩa là chúng diễn ra cùng một lúc trong những môi trường kinh tế - xã hội rất khác nhau trên bình diện quốc tế. Do đặc điểm đó, các quan hệ tài chính quốc tế bị chi phối trực tiếp bởi các nhân tố mà trong quan hệ tài chính nội địa ít cảm nhận hoặc chỉ cảm nhận một cách gián tiếp. Có thể kể đến hai nhân tố đặc trưng dưới đây:

-        Rủi ro hối đoái

Các quan hệ quốc tế chỉ thực sự hình thành và phát triển khi tiền thực hiện chức năng phương tiện thanh toán quốc tế - chức năng tiền tệ thế giới. Tuy nhiên, mỗi quốc gia trên thế giới đều có đồng tiền riêng của mình với sức mua (giá trị) khác nhau. Điều đó đòi hỏi để thanh toán trong các giao dịch quốc tế phải xác định tỷ lệ so sánh giữa hai đồng tiền của hai quốc gia khác nhau. Tỷ lệ đó được gọi là tỷ giá hối đoái.

Do tác động của nhiều nhân tố khác nhau mà tỷ giá hối đoái luôn luôn có sự biến động. Sự biến động đột ngột của tỷ giá có ảnh hưởng rất lớn đến lợi ích của các chủ thể tham gia các quan hệ tài chính quốc tế đặc biệt là trong lĩnh vực hoạt động ngoại thương và đầu tư nước ngoài.

Đối với một  quốc gia, một tỷ giá hối đoái cao (đồng bản tệ giảm giá) có tác dụng khuyến khích xuất khẩu nhưng lại hạn chế nhập khẩu. Ngược lại. một tỷ giá hối đoái thấp (đồng bản tệ tăng giá) lại có tác dụng khuyến khích nhập khẩu nhưng lại hạn chế xuất khẩu. Rõ ràng là trong hoạt động ngoại thương, sự biến động của tỷ giá có ảnh hưởng trực tiếp làm tăng hoặc giảm giá cả, doanh số, lợi nhuận của các nhà kinh doanh xuất nhập khẩu do sự biến động của tỷ giá khiến cho hàng hóa của nhà kinh doanh thực sự trở nên đắt hơn hay rẻ đi đối với người mua. Trong hoạt động đầu tư nước ngoài, sự biến động đột ngột của tỷ giá khiến cho giá trị tài sản và vốn tính theo đồng bản tệ của nhà đầu tư cũng bị biến động theo.

Đối với các công ty đa quốc gia thường có nhiều chi nhánh và công ty con hoạt động ở nhiều nước khác nhau, do đó cũng thường xuyên sử dụng nhiều đồng tiền khác nhau. Bởi vậy, sự thay đổi giá trị của các đồng tiền có thể gây ra những kết quả tiêu cực cản trở việc thực hiện mục tiêu của công ty. Sự biến động của tỷ giá hối đoái có thể gây ra 3 dạng rủi ro cơ bản: rủi ro nghiệp vụ, rủi ro kinh tế và rủi ro chuyển đổi.

Như thế, rủi ro hối đoái có thể mang lại một nguồn lợi lớn cho một số người nhưng lại là mối hiểm họa cho một số người khác. Do vậy, trong lĩnh vực tài chính quốc tế, các vấn đề về cơ chế xác lập tỷ giá giữa các đồng tiền, những nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá và sự tác động ngược lại của tỷ giá đến cán cân xuất nhập khẩu, cán cân thanh toán quốc tế, đến tình hình tài chính của các tổ chức ngoại thương và của các nhà đầu tư là các vấn đề rất được quan tâm nghiên cứu. Dựa vào đó, người ta có thể dự đoán sự biến động của tỷ giá trong tương lai để hạn chế bớt những rủi ro có thể xảy ra do sự biến động của tỷ giá.

-        Rủi ro quốc gia.

Rủi ro quốc gia là những rủi ro do xảy ra những biến cố tại một quốc gia làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của các công ty nước ngoài tại quốc gia đó cũng như các hoạt động thương mại, tài chính được thực hiện đối với quốc gia đó. Rủi ro quốc gia rất đa dạng bao gồm những sự thay đổi ngoài dự kiến các quy định về thuế nhập khẩu, hạn ngạch, về chế độ quản lý ngoại hối, hoặc là một chính sách trưng thu hay tịch biên tài sản trong nước do người nước ngoài nắm giữ… Loại rủi ro này bắt nguồn từ những biến động về chính trị - xã hội của các quốc gia như sự thay đổi thể chế, những cuộc cải tổ… Từ đó, chính phủ ở các nước có thể thay đổi các chính sách quản lý kinh tế tài chính của quốc gia mà mình và các chủ thể nước ngoài có liên quan trong đầu tư và kinh doanh quốc tế phải gánh chịu những thiệt hại mà không thể kháng cự. Ngoài ra, chiến tranh, xung đột sắc tộc cũng là những nguyên nhân dẫn tới rủi ro chính trị trong hoạt động tài chính quốc tế.

Rủi ro quốc gia còn thể hiện những ảnh hưởng ngược tiềm tàng từ môi trường của một quốc gia đến luồng tiền mặt của các công ty đa quốc gia.

Những sự phân tích kể trên cho thấy, do đặc điểm là sự vận động của các nguồn tài chính diễn ra cùng một lúc trên các môi trường kinh tế - xã hội rất khác nhau mà các chủ thể của các quan hệ tài chính quốc tế thường phải gánh chịu những rủi ro hối đoái và rủi ro quốc gia, trong khi các giao dịch nội địa thường không phải chịu các rủi ro này. Đó chính là các đặc trưng của tài chính quốc tế.