Góc học tập
18/06/2021 11:05:31 PM

Du lịch văn hóa (Phần 1)

Du lịch văn hóa là một loại hình du lịch có khái niệm rất rộng. Một số người thực hiện chuyến đi du lịch chỉ với mục đích duy nhất là trải nghiệm “văn hóa”. Trong khi những người khác xem việc trải nghiệm này chỉ là mục đích phụ của chuyến đi. Vậy “du lịch văn hóa” là gì? Trong loạt bài này, chúng tô sẽ giải thích thuật ngữ du lịch văn hóa, khách du lịch văn hóa, các ví dụ về hoạt động du lịch văn hóa và cả các tác động của du lịch văn hóa.

1. Du lịch văn hóa

Du lịch văn hóa được hiểu là hành động của du khách đến thăm các điểm đến cụ thể để trải nghiệm và tìm hiểu về một nền văn hóa tại nơi đến. Họ có thể thực hiện các hoạt động như tham dự các sự kiện, lễ hội, tham quan bảo tang, nếm thử món ăn và đồ uống của địa phương.

Du lịch văn hóa cũng có thể là một phần không thể thiếu của trải nghiệm du lịch, nên việc hòa mình vào văn hóa của người bản địa ( lối sống, phong tục, ngôn ngữ, ẩm thực…) là một phần tất yếu trong kỳ nghỉ của khách du lịch.

Có ý kiến cho rằng du lịch là lĩnh vực lý tưởng để nghiên cứu bản của văn hóa (Mac Cannell, 1976). Du lịch mang đến cơ hội to lớn để tìm hiểu về cách sống của người khác, xã hội và truyền thống của họ. Từ việc tham dự lễ hội Chạy bò ở Pamplona, thăm Kim tự tháp ở Ai Cập, tham quan các đồn điền trà tại Trung Quốc hay thưởng thức Ouzu được pha tại địa phương khi thăm viếng Hy Lạp, khách du lịch sẽ thực hiện một số hoạt động của loại hình du lịch văn hóa.

Tổ chức du lịch thế giới (UNWTO, 1985) định nghĩa rằng du lịch văn hóa là hoạt động di chuyển của con người nhằm thỏa mãn nhu cầu đa dạng của họ, có xu hướng nâng cao trình độ văn hóa cá nhân và làm nảy sinh kiến thức, kinh nghiệm và nhưng cuộc gặp gỡ mới. Theo cách này, du lịch văn hóa thường được kết hợp với giáo dục nên người ta còn gọi là du lịch văn hóa giáo dục (Bualis và Costa, 2006; Harner và Swarbrooke, 2007; Richards, 2005). Tuy loại hình du lịch này đã phát triển từ lâu, đã mang tính phổ quát nhưng các học giả vẫn chưa thể thống nhất được một khái niệm rõ rang. Lý do chính là do tính phức tạp và chủ quan của thuật ngữ.  Vấn đề đầu tiên là khái niệm này  tập trung vào việc tiêu dùng các sản phẩm văn hóa như các di tích (Bonink, 1992; Munsters, 1994) và vấn đề thứ hai bao gồm tát cả các khía cạnh của du lịch, nơi du khách đến tìm hiểu về lịch sử, di sản của dân tộc khác, cách sống đương đại hoặc suy nghĩ của người địa phương (MacIntosh và Goeldner, 1986).

Csapo (2012) cho rằng thuật ngữ chung của du lịch văn hóa có thể bao hàm một số loại hình du lịch như di sản (các yếu tố vật chất như tòa nhà cổ, và phi vật chất như văn học, nghệ thuật), các yếu tố thuộc về văn hóa (ví dụ như tâm linh, tôn giáo, ẩm thực, ngôn ngữ), thành phố văn hóa du lịch, du lịch truyền thống, du lịch dân tộc, sự kiện và lễ hội, du lịch tôn giáo và văn hóa sáng tạo (biểu diễn nghệ thuật, hàng thủ công).

2. Khách du lịch văn hóa

Các nhà khoa học, nhà nghiên cứu đã dựa trên động cơ du lịch để phân loại khách du lịch. Bywater (1993) phân biệt khách du lịch dựa trên việc họ quan tâm đến văn hóa, động cơ hay cảm hứng. Những khách du lịch quan tâm đến văn hóa thường thể hiện sự quan tâm chung về văn hóa và tham quan những điểm di tích văn hóa như một hoạt động tất yếu cần có trong kỳ nghỉ.

Khách du lịch có động cơ tìm hiểu văn hóa địa phương thường chọn điểm đến dựa trên cảm hứng tìm hiểu hơn là sự trải nghiệm văn hóa.

McKercher và Du Cros (2002) đưa ra phân loại phức tạp hơn, xác định khách du lịch dựa trên chiều sâu của sự trải nghiệm văn hóa, phân thành năm nhóm sau đây.

Thứ nhất là khác du lịch văn hóa có mục đích: du lịch văn hóa là động cơ chính để đi du lịch. Những khách du lịch này có sự trải nghiệm văn hóa rất sâu sắc.

Thứ hai, khách du lịch văn hóa tham quan, đây là đối tượng khách có lý do chính để tham quan một điển đến, bản chất trải nghiệm ít hơn.

Thứ ba là khách du lịch văn hóa ngẫu nhiên không đi du lịch vì lý do văn hóa. Nghĩa là họ không chọn đi du lịch tại một điểm đến vì lý do yêu thích văn hóa tại đó. Sau chuyến du lịch, họ bắt đầu có trải nghiệm về văn hóa.

Thứ tư là khách du lịch văn hóa ngẫu nhiên. Lý do chính chuyến đi không phải là văn hóa nhưng họ vẫn tham gia vào một số hoạt động văn hóa địa phương để có chút ít sự trải nghiệm. Cũng dựa trên động cơ chuyến đi, Petroman và cộng sự (2013) phân nhóm khách du lịch dựa trên các hoạt động văn hóa ưa thích. Theo Mc Kercher và Du Cross (2012), khách du lịch văn hóa có mục đích thích học hỏi những trải nghiệm, thách thức trí tuệ thường đến thăm các bảo tang lịch sử, phòng trưng bày nghệ thuật, đền thờ và các di sản ít được biết đến. Khách du lịch văn hóa không thường xuyên đóng vai trò quyết định lựa chọn điểm đến và thích trải nghiệm văn hóa. Hoạt động yêu thích của họ là đến thăm các điểm du lịch, các đền thờ, nơi mà dễ dàng tiếp cận để khám phá, tìm hiểu.

Cuối cùng là khách du lịch văn hóa tình cờ. Chúng đóng vai trò rất nhỏ hoặc không có trong việc quyết định lựa chọn điểm đến du lịch nhưng khi đã đến điểm tham quan, họ thích trải nghiệm văn hóa sâu sắc của địa phương. Đối tượng khách này rất đa dạng và thường không có sự lựa chọn ưu tiên.

Nguyễn Lê Giang Thiên, dịch từ Cultural Tourism explained: what, why and where, https://tourismteacher.com/cultural-tourism