Góc học tập
18/10/2021 11:22:35 AM

Giới thiệu về thuê tài sản: Thuê hoạt động và thuê tài chính

Thuê tài sản (leasing) là một hình thức tài trợ phổ biến, đặc biệt là trong một số ngành công nghiệp. Hợp đồng thuê là một hợp đồng thỏa thuận giữa bên cho thuê (chủ sở hữu) và bên thuê (người sử dụng). Nó cho phép bên thuê có quyền sử dụng tài sản, thuộc sở hữu của bên cho thuê, trong thời hạn thuê. Đổi lại, bên thuê thanh toán tiền thuê, gọi là khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu (hoặc Minimum Lease Payment). Các điều khoản trong hợp đồng thuê bắt buộc bên thuê phải thực hiện các khoản thanh toán trong một khoảng thời gian nhất định trong tương lai. Hợp đồng cho thuê có thể phức tạp, và chúng khác nhau về các điều khoản liên quan đến thời hạn thuê, chuyển quyền sở hữu và chấm dứt sớm việc thuê. Một số hợp đồng cho thuê rất đơn giản như hợp đồng thuê máy tính trong hai năm. Một số khác lại tương tự như việc mua đứt bán đoạn đòi hỏi phải có với kế hoạch tài chính hẳn hoi, chẳng hạn như một hợp đồng thuê một tòa nhà 50 năm và khi kết thúc thời hạn thuê thì có sự chuyển quyền sở hữu tự động từ bên cho thuê sang bên thuê.

Hai phương pháp kế toán cho thuê tài sản phản ánh các khác biệt trong hợp đồng cho thuê. Nếu hợp đồng thuê có sự chuyển giao phần lớn các lợi ích và rủi ro về quyền sở hữu sẽ được kế toán như là việc mua tài sản và đồng thời phát sinh sự cam kết về trách nhiệm pháp lý của bên thuê. Với nội dung này, bên thuê sẽ xử lý hợp đồng thuê như là một giao dịch tài trợ. Loại hình thuê tài sản này được gọi là thuê tài chính. Nếu được phân loại là cho thuê tài chính, cả tài sản thuê và nghĩa vụ liên quan đến thuê tài sản được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán. Tất cả các loại hợp đồng thuê tài sản khác không thuộc thuê tài chính sẽ được hạch toán là hợp đồng thuê hoạt động. Trong trường hợp thuê hoạt động, bên thuê (bên cho thuê) ghi nhận khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu là chi phí thuê (rent expense), và không có sự ghi nhận tài sản hay nợ phải trả trên bảng cân đối kế toán.

Các bên thuê thường cấu trúc một hợp đồng thuê để có thể được hạch toán như một hợp đồng thuê hoạt động ngay cả khi các đặc điểm kinh tế của hợp đồng thuê phù hợp với hợp đồng thuê tài chính hơn. Bằng cách làm như vậy, bên thuê đang tham gia vào việc tài trợ ngoại bảng. Tài trợ ngoại bảng đề cập đến các bước mà tài sản thuê và khoản nợ tương ứng không được ghi nhận vào bảng cân đối kế toán khi hợp đồng thuê được hạch toán như một khoản thuê hoạt động mặc dù nhiều lợi ích và rủi ro về quyền sở hữu được chuyển giao cho bên thuê. Việc quyết định cho thuê tài sản là hợp đồng thuê tài chính hay thuê hoạt động có thể có tác động rất đáng kể đến các báo cáo tài chính. Các nhà phân tích phải quan tâm đến đặc tính kinh tế của hợp đồng thuê của công ty và trình bày lại chúng trong phân tích của họ về công ty khi cần thiết.

Thuê tài sản đã phát triển với tần suất và cường độ ngày càng nhiều trên thế giới. Ước tính cho thấy gần một phần ba tài sản của các doanh nghiệp là dưới hình thức đi thuê. Thuê tài chính là hình thức tài chính chủ yếu của tài sản doanh nghiệp trong ngành bán lẻ, hàng không và vận tải đường bộ. Cho thuê tài chính phổ biến vì một vài lý do. Đối với một, người bán sử dụng thuê để thúc đẩy bán hàng bằng cách cung cấp tài chính cho người mua. Thu nhập lãi từ cho thuê thường là nguồn thu nhập chính cho những người bán. Ngược lại, thuê mướn thường là một phương tiện tiện lợi để người mua được tài trợ mua tài sản. Hơn nữa, như mô tả, thuê hoạt động có thể là một tài trợ ngoài bảng cân đối. Theo cách này, bên thuê có thể khiến cho báo cáo tài chính trở nên đẹp hơn.

Xét trên khía cạnh tài chính, thuê hoạt động làm cho báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và bảng cân đối kế toán đẹp hơn thuê tài chính. Chính vì vậy bên thuê thường tìm cách "cấu trúc" để hoạt động thuê tài sản của mình là thuê hoạt động. Nhiệm vụ của nhà phân tích là dựa vào thông tin thuyết minh trên báo cáo tài chính và từ đặc điểm phân biệt giữa hai loại hình thuê này mà tiến hành điều chỉnh lại số liệu trên báo cáo tài chính để số liệu trên báo cáo tài chính phản ánh đúng bản chất của các hoạt động tài trợ này để từ đó tiến hành phân tích tài chính doanh nghiệp.