Web 3.0 là gì? Tổng hợp thông tin chi tiết về Web 3.0
nguồn: https://vietnix.vn
Web 3.0 (hay Web 3 – Semantic Web) là thế hệ thứ 3 của Internet. Web 3.0 hứa hẹn tối ưu hơn nhờ áp dụng trí tuệ nhân tạo AI, Machine Learning nhằm mang lại trải nghiệm nhanh chóng và cá nhân hóa hơn cho người dùng. Web 3.0 còn sử dụng hệ thống bảo mật blockchain và tiến tới Metaverse (vũ trụ ảo) đưa Internet trở nên giống với đời thực.
Thay vì lưu trữ dữ liệu tập trung như thế hệ tiền nhiệm, các dữ liệu của Web 3.0 sẽ được kết nối với nhau theo cách phi tập trung.
Trong bối cảnh công nghệ Internet bùng nổ như hiện tại, Web 2.0 đã dần bộc lộ các điểm yếu khi không thể đáp ứng các nhu cầu của người dùng một cách nhanh chóng và tiện lợi. Cụ thể, các web đều là web tĩnh và không có khả năng điều chỉnh dựa trên trải nghiệm người dùng.
Web 3.0 ra đời đã giải quyết được những vấn đề còn tồn đọng đó. Là phiên bản nâng cao của Web 2.0, Web 3.0 có độ linh động, tính tương tác và tính cá nhân hóa cao hơn. Với công nghệ hiện đại, Web 3.0 đã được thay đổi về cấu trúc để đáp ứng nhu cầu và nâng cao trải nghiệm của người dùng.
Đặc biệt, Web 3.0 còn đảm bảo các dữ liệu luôn được lưu trữ an toàn và được phân phối trên nhiều thiết bị nhằm loại bỏ các máy chủ tập trung. Như vậy, dữ liệu không còn lưu trữ tập trung sẽ hạn chế tối đa rủi ro rò rỉ dữ liệu, giúp dữ liệu trở nên linh hoạt và tránh nguy cơ bị xâm phạm.
Chúng ta sẽ đến với một ví dụ nhỏ để hiểu rõ hơn về tiện ích vượt trội của Web 3.0: Chẳng hạn như bạn đang lái xe và bạn cần tìm đường đi để đến được với vị trí mong muốn. Nếu như ở thế hệ Web trước, bạn cần phải dùng tay gõ địa chỉ hoặc truy cập website, Google Map,… thì với Web 3.0, bạn chỉ cần đọc “Tôi muốn đến [địa chỉ]”, hệ thống sẽ tự động đưa ra các chỉ dẫn tối ưu nhất mà không cần phải thông qua ứng dụng, website nào.
Để hiểu rõ hơn về Web 3.0, chúng ta sẽ cùng đến với lịch sử phát triển của các thế hệ Web được trình bày cụ thể ở phần sau:
Web 1.0 (Static Website – Web hiển thị thông tin) là thế hệ đầu tiên ra đời cùng với sự xuất hiện của Internet trên thế giới vào năm 1989. Web 1.0 giúp người dùng có thể truy cập internet và tiếp cận các thông tin từ xa.
Thời điểm đó, Web 1.0 chỉ là các dòng text được gắn vào đường link dẫn đến bài viết, và người dùng thường chỉ có thể tra cứu thông tin và không được phép tương tác với thông tin mình đã đọc. Đồng thời, việc đăng nội dung lên web cũng vô cùng bất tiện và hạn chế.
Về khía cạnh công nghệ, Web 1.0 được hiểu là những Web có mã nguồn chỉ là phần front end (tức HTML, CSS) và không có bất kỳ hệ quản trị cơ sở dữ liệu nào.
Thành quả đáng kể nhất của Web 1.0 là những trang thông tin tĩnh các công ty, tập đoàn lớn và các cổng báo chí cơ bản.
Internet phát triển với số lượng người dùng ngày càng nâng cao cũng chính là cơ sở phát triển của Web 2.0.
Sự xuất hiện Web 2.0 đã giải quyết được các nhu cầu mới phát sinh trên nền tảng web, đồng thời khắc phục được khuyết điểm thông tin truyền tải một chiều của Web 1.0 và cho phép người dùng tương tác với trang web một cách dễ dàng như: đăng ký tài khoản, tạo trang mạng xã hội riêng, post video lên Youtube, tạo bài viết, để lại comment,…
Về khía cạnh công nghệ, Web 2.0 được hiểu là các mã nguồn có cả front end (CSS, HTML) và back end (ngôn ngữ server như: NodeJS, Java, PHP,…). Đồng thời, Web 2.0 sẽ đi kèm với hệ quản trị cơ sở dữ liệu như Mongodb, Mysql,…
Web 2.0 phát triển mạnh mẽ cho đến hiện tại và đã giúp Internet trở thành một thế giới phẳng. Tất cả mọi người trên thế giới dù là cách xa về địa lý vẫn có thể tương tác và tiếp cận các thông tin một cách nhanh chóng, dễ dàng.
Tuy nhiên, sau một thời gian phát triển, các ông lớn công nghệ trên thế giới (Facebook, Twitter,…) đã dần thống trị và khai thác thông tin người dùng với mục đích triển khai các dịch vụ để thu về lợi nhuận cho bản thân.
Điều này đã tạo nên làn sóng phản đối mạnh mẽ, nhưng thực chất rất khó để loại bỏ hoàn toàn các vấn đề kể trên. Gần như Web 2.0 đã thuộc về các ông lớn kể trên và họ có thể dễ dàng xóa nội dung hoặc tài khoản của một cá nhân nào đó. Những bất cập trên đã dẫn đến sự ra đời của Web 3.0 – công nghệ Web tiên tiến nhất hiện nay.
Web 3.0 – Semantic Web là thế hệ mới nhất của công nghệ Internet. Web 3.0 cho phép người dùng tạo nên các ứng dụng và trang web thông minh với sự hỗ trợ của hàng loạt công nghệ hiện đại như: Blockchain, trí tuệ nhân tạo AI, dữ liệu lớn Big data hay công nghệ máy học Machine Learning…
Web 3.0 được phát triển bởi World Wide Web, Tim Berners-Lee với mục đích ban đầu là biến Internet thành một môi trường thông minh, tự chủ và cởi mở hơn. Khi đó, các ông lớn sẽ không phải là người nắm quyền lực độc tôn nữa, mà người dùng chính là người sở hữu thông tin của mình và bất kỳ ai cũng không thể can thiệp hay sử dụng thông tin đó cho bất cứ mục đích nào.
Về khía cạnh công nghệ, Web 3.0 được phát triển dựa trên nền tảng Web 2.0 nên sẽ tương đương với thế hệ tiền nhiệm. Tuy nhiên, cơ sở dữ liệu của Web 3.0 sẽ được thay thế bởi Blockchain và hệ sinh thái Blockchain.
Các đặc điểm nổi bật của Web 3.0 bao gồm:
Web 3.0 giúp người dùng có thể tìm kiếm các thông tin trên internet một cách nhanh chóng, dễ dàng và hiệu quả, thậm chí là những tìm kiếm phức tạp cũng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn.
Với Web 2.0, người dùng muốn tìm kiếm thông tin phải tương tác với giao diện, sau đó giao diện sẽ giao tiếp với back end và cơ sở dữ liệu để lưu trữ các mã trên máy chủ tập trung và gửi đến người dùng thông qua cách trình duyệt Internet.
Web 3.0 không lưu trữ dữ liệu tập trung và cũng không có máy chủ web tập trung. Thay vào đó sẽ là hệ thống blockchain cho phép xây dựng ứng dụng dưới trạng thái phi tập trung và được duy trì bởi nút ẩn danh trên web.
Các ứng dụng do các nhà phát triển viết nên, có logic được xác định trong những Smart Contracts và triển khai trên máy ở trạng thái phi tập trung.
Bất kỳ ai sẵn sàng xây dựng ứng dụng blockchain đều có thể triển khai mã của mình trên máy này. Nhìn chung, giao diện vẫn tương tự với Web 2.0 và cách thức hoạt động cụ thể của Web 3.0 sẽ được mô tả trong video dưới đây:
Dưới đây là 4 yếu tố quan trọng kiến tạo nên Web 3.0:
Dưới đây là những ưu và nhược điểm của Web 3.0 mà bạn có thể tham khảo:
Tất cả dữ liệu đều được mã hóa trên Web 3.0 và sẽ không bị phá vỡ trong bất cứ trường hợp nào. Khi đó, người dùng được đảm bảo về quyền riêng tư và quyền kiểm soát dữ liệu của cá nhân mình. Nói một cách dễ hiểu thì dữ liệu được lưu trữ trên blockchain không cho phép bất kỳ ai can thiệp và tồn tại vĩnh viễn khi đã được lưu vào chuỗi khối.
Với cơ chế lưu trữ dữ liệu phi tập trung, người dùng được phép truy cập dữ liệu vào bất cứ lúc nào mình muốn. Ngoài ra, bạn còn nhận được các bản sao lưu để phòng cho các trường hợp máy chủ bị lỗi.
Blockchain được thiết kế với mã nguồn mở nên bạn có thể theo dõi dữ liệu và kiểm tra blockchain mình đang dùng một cách dễ dàng. Ngoài ra, Blockchain của Web 3.0 còn cho phép bạn phát triển và thiết kế nền tảng công khai. Bằng cách này, bạn sẽ không bị lệ thuộc bởi các đơn vị phát triển nền tảng.
Bạn có thể truy cập dữ liệu mọi lúc, mọi nơi từ bất cứ loại thiết bị nào. Bởi vì Web 3.0 đã được mở rộng, ngoài việc cho phép người dùng tương tác, bạn còn có thể thực hiện nhiều tác vụ như: thanh toán tại mọi điểm, truyền dữ liệu đáng tin cậy hay tiếp nhận các thông tin phong phú.
Người dùng có thể dễ dàng tạo nên địa chỉ của riêng mình và tương tác với network một cách trực tiếp. Bởi vì bất kỳ ai cũng đều được phép truy cập mạng blockchain. Ngoài ra, bạn còn được phép giao dịch tài sản hay của cải đến bất kỳ đâu chỉ trong thời gian ngắn.
Web 3.0 áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, có thể giải quyết mọi vấn đề dù là phức tạp nhất và tạo nên kiến thức chuyên sâu. Thông qua đó, bạn có thể dự báo nhu cầu khách hàng và cá nhân hóa dịch vụ khách hàng để xây dựng chiến lược hiệu quả cũng như phát triển doanh nghiệp của mình.
Dịch vụ trên Web 3.0 được vận hành bởi các nút mạng thay vì tập trung vào một máy chủ nên có thể hoạt động không ngừng nghỉ. Ngoài ra, thông qua nền tảng phi tập trung, bạn có thể dễ dàng kết nối với đối tượng hướng đến mà không cần phải lệ thuộc vào bất kỳ trung gian nào.
Bên cạnh các ưu điểm trên, Web 3.0 vẫn tồn tại một số nhược điểm như sau:
Một số loại máy tính lỗi thời có thể không thể tiếp nhận và cung cấp những lợi ích mà Web 3.0 đem lại. Vì thế, trên thực tế, chỉ có một phần ít người trên thế giới có thể truy cập Web 3.0 hiện nay.
Mặc dù sở hữu công nghệ hiện đại hàng đầu hiện nay, nhưng để áp dụng rộng rãi trên phạm vi toàn cầu, thì Web 3.0 vẫn chưa thật sự sẵn sàng. Trong tương lai, để mở rộng hóa quy mô sử dụng, cần phải có thêm nhiều nghiên cứu liên quan đến tiến bộ công nghệ, luật bảo mật thông tin và sử dụng dữ liệu để hoàn thiện cũng như đáp ứng được nhu cầu của người dùng.
Tính minh bạch, ít ẩn danh và cung cấp thông tin dễ dàng chính là nguyên nhân khiến quản lý danh tiếng trở thành một vấn đề được quan tâm hàng đầu khi phát triển công nghệ Web 3.0. Cụ thể, các doanh nghiệp, thương hiệu cần phải đầu tư hơn trong việc duy trì danh tiếng, tên tuổi cũng như hình ảnh của họ trên Internet.
Một số người dùng mới ít am hiểu về công nghệ thường cảm thấy Web 3.0 khá rắc rối, khó hiểu và đây cũng là lý do khiến họ e ngại khi sử dụng công nghệ Web này. Bên cạnh đó, các chức năng phức tạp của Web 3.0 cũng đòi hỏi các cá nhân, doanh nghiệp phải đầu tư chi phí vào hệ thống thiết bị hiện đại.
Ngoài chi phí cho thiết bị phù hợp, người dùng còn phải tốn nhiều chi phí như: phí gas Ethereum, chi phí audit,…
Khi các nút xác thực phải chạy cùng lúc với số lượng lớn, tốc độ xử lý của Web 3.0 có thể chậm lại. Ngoài ra, các ứng dụng của thế hệ Web này gần như được xây dựng lại thay vì tích hợp sẵn với các ứng dụng phổ biến của Web 2.0 cũng là một hạn làm khiến giảm khả năng tiếp cận với người dùng, nhất là khi họ đã quá quen thuộc với nền tảng cũ.
Như đã đề cập ở trên, những dữ liệu đã được lưu trữ trên Blockchain không thể xóa được. Đây cũng là một nhược điểm khi dữ liệu rác lưu trữ ngày càng nhiều làm ảnh hưởng đến tốc độ xử lý dữ liệu.
Khó có thể giải quyết triệt để tất cả các hạn chế trên, nhưng Web 3.0 vẫn đang trong giai đoạn đầu và chắc chắn rằng mọi thứ đều sẽ được khắc phục dần vào thời gian sắp tới.
Chúng ta sẽ so sánh Web 3.0 với Web 2.0 và Web 1.0 thông qua khái niệm và chức năng của từng thế hệ Web.
Để làm rõ hơn, mời bạn tham khảo bảng so sánh trực quan dưới đây.
Web 1.0 | Web 2.0 | Web 3.0 |
---|---|---|
Thông thường chỉ đọc | Đọc-viết | Đọc-viết-tương tác |
nội dung sở hữu | Nội dung được chia sẻ | nội dung hợp nhất |
Web trực quan/tương tác | Web có thể lập trình | Web dữ liệu liên kết |
Trang chủ | Wiki và blog | Waves và live streams |
trang web | Web service endpoint | Data space |
HTML/HTTP/URL/Potal | XML/RSS | RDF/RDFS/OWL |
Page views – lượt xem trang | Cost per click – Chi phí cho mỗi lần nhấp chuột | User engagement – Cam kết của người dùng |
File/web servers, search engines, e-mail, P2P file sharing, content và enterprise portals | Tin nhắn tức thời, Ajax và JavaScript frameworks, Adobe Flex | Trợ lý dữ liệu thông minh cá nhân, bản thể luận, cơ sở tri thức, chức năng tìm kiếm ngữ nghĩa |
Directories | Gắn thẻ người dùng | Hành vi người dùng |
Tập trung vào công ty | Tập trung vào cộng đồng | Tập trung vào cá nhân |
Bách khoa toàn thư Britannica trực tuyến | Wikipedia | Web ngữ nghĩa |
Quảng cáo biểu ngữ | quảng cáo tương tác | quảng cáo hành vi |
Hoạt động 1989-2005 | Hoạt động 1999-2012 | Hoạt động và đang phát triển từ 2006 đến nay |
Web 3.0 được ứng dụng trong các dịch vụ mới, bao gồm:
Dưới đây là một số dự án nổi bật của Web 3.0 mà bạn có thể tham khảo:
Đây là một dự án Web 3.0 phổ biến hàng đầu hiện nay. Helium cung cấp dịch vụ Web được thiết kế với mục đích cạnh tranh cùng các gã khổng lồ ISP (chẳng hạn như AT&T, Verizon…). Helium cho phép người dùng có thể truy cập Internet không dây trên phạm vi toàn cầu thông qua Blockchain kết hợp với các điểm phát sóng vật lý.
Bạn có thể tham khảo dự án tại đây: https://web3index.org/helium
Nếu như Helium cho phép truy cập vào Internet bằng sản phẩm của mình, thì Flux sẽ cung cấp nền tảng cho các nhà phát triển để họ có thể xây dựng phiên bản Web mới này. Có thể ví Flux như một sandbox để người dùng phát triển Web 3.0.
Flux có hệ điều hành phi tập trung Flux OS cùng khả năng điện toán đám mây. Thông qua đó, người dùng được phép phát triển các ứng dụng Web 3.0 và những dự án phi tập trung rồi triển khai chúng trên mạng Internet.
Filecoin (FIL) là một mạng lưu trữ phi tập trung được người dùng ví như tủ hồ sơ của Web 3.0 khi có thể thay thế cho lưu trữ đám mây tập trung một cách an toàn, nhanh chóng. Đồng thời, FIL còn là một kiếm tiền một cách thụ động khá hữu hiệu.
Với vốn hóa thị trường lên đến hơn 35 tỷ đô, Polkadot (DOT) được biết đến từ lâu như một loại tiền điện tử lớn thứ 9 trên CoinMarketCap. Cũng chính DOT là mạng dẫn đầu cho Web 3.0 với hệ thống Internet phi tập trung thông qua parachains.
Arweave (AR) được định nghĩa là “giao thức chuỗi khối lưu trữ dữ liệu mới”. Đây là mô hình lưu trữ dữ liệu phi tập trung, cho phép người dùng lưu trữ vĩnh viễn trên một mạng Internet. Nói một cách đơn giản, thì AR sẽ kết nối những người có bộ nhớ trống để lưu trữ dữ liệu với những người đang phát sinh nhu cầu lưu trữ.
Đặc biệt, với AR, người dùng có thể kết nối Internet chỉ trong 1 lần và trả phí duy nhất 1 lần để tạo ra bộ lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn.
Livepeer (LPT) là cơ sở hạ tầng phát video trực tuyến phi tập trung dựa trên nền tảng Blockchain Ethereum. LPT cung cấp cơ sở hạ tầng phát trực tuyến, tại đó ai cũng có thể gửi phim cho người xem hoặc sử dụng các tùy chọn khác với mức phí tối thiểu.
Các đối tượng có thể sử dụng LPT có thể là các nhà phát triển muốn tạo nên các ứng dụng đi kèm với video trực tuyến, người dùng muốn phát trực tuyến video, trò chơi cùng một số nội dung khác hay các đài truyền hình có lượng khán giả lớn, cần livestream nhưng vẫn tối ưu về chi phí.
Theta là một nền tảng phát video trực tuyến có chính sách thưởng cho người dùng khi chia sẻ băng thông hoặc tài nguyên của họ. Theta đang phân phối các video chất lượng cao trên thế giới với chi phí thấp hàng đầu hiện nay.
Ban đầu, Theta được phát triển với mục tiêu trở thành mạng phân phối video phi tập trung trên phạm vi toàn cầu. Sự ra đời của Theta đã khắc phục những hạn chế mà phương thức phân phối nội dung truyền thống còn tồn động. Thông qua đó, người dùng có thể truyền tải nội dung một cách dễ dàng, nhanh chóng, thậm chí kiếm được tiền từ Theta.
Bên trên là câu trả lời cho thắc mắc “Web3 là gì?” mà bạn có thể tham khảo. Mặc dù được tích hợp nhiều công nghệ hiện đại, nhưng để có thể trở thành một công nghệ Internet phổ biến với phạm vi phủ sóng toàn cầu là cả một hành trình dài phía trước. Đừng quên chia sẻ bài viết này để mọi người cùng nắm rõ về thế hệ Web mới này nhé.
» Tin mới nhất:
» Các tin khác: