Những nhân tố ảnh hưởng đến sự sáng tạo của nhân viên
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động hơn trong việc cải thiện năng lực sáng tạo, chú trọng đến công tác quản lý nguồn nhân lực, đặc biệt là các khâu thu hút các cá nhân có tính sáng tạo và tạo điều kiện cho họ phát triển ý tưởng sáng tạo trong môi trường làm việc nhằm mang lại giá trị cho tổ chức. Vấn đề đặt ra là làm thế nào các tổ chức này nhận biết được yếu tố tính cách nào của các cá nhân hình thành nên tố chất và năng lực sáng tạo của cá nhân đó. Nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy vai trò quan trọng của sự sáng tạo cá nhân đối với thành công của các tổ chức (ví dụ: Patterson và cộng sự, 2009; Hu, Horng và Sun, 2009...). Sự sáng tạo cá nhân có thể giúp gia tăng lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp (Palangkaraya và cộng sự, 2010). Sự thịnh vượng của tổ chức phụ thuộc vào những nhân viên với các ý tưởng và nỗ lực sáng tạo. Sự sáng tạo của các nhân viên tại nơi làm việc được xem là trụ cột chính giúp tổ chức đạt hiệu quả cao. Theo Zhou & George (2001) thì sự sáng tạo của nhân viên trong tổ chức được định nghĩa là việc tạo ra các ý tưởng, những giải pháp mới lạ và hữu ích. Các nhà nghiên cứu nhận định rằng hai yếu tố quan trọng để xem một hoạt động là sáng tạo trong tổ chức chính là: Tính mới và tính hữu ích đối với tổ chức (Woodman, R. & Dewett, 2004). Như vậy chúng ta có thể hiểu sự sáng tạo của nhân viên trong tổ chức là một dạng hành vi sáng tạo của cá nhân diễn ra trong môi trường tổ chức nhằm đưa ra những ý tưởng, những quy trình, công việc…có tính mới và tính hữu ích, hay cải tiến những cái hiện đang có nhằm giải quyết những vấn đề khó khăn trong công việc. Trong nhiều năm qua, đã có nhiều nghiên cứu xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến sự sáng tạo trong công việc của nhân viên tại các công ty truyền thông. Chẳng hạn như của tác giả Nguyễn Thị Thu Ngân và Trần Thị Thanh Phương (2020), Nguyễn Thị Hạnh và cộng sự (2020), Trần Như Diệu (2017), Hà Nam Giao Khánh và Nguyễn Hoàng Vinh (2015), Erstu Tarko Kassa (2021), B.Christine Green, Chair và Laurence Chalip (2016). Trên cơ sở tổng hợp các mô hình phân tích, có 5 nhân tố ảnh hưởng đến sự sáng tạo trong công việc của nhân viên: ý nghĩa công việc, phong cách tư duy sáng tạo, động lực nội tại, tự chủ trong sáng tạo và sự hỗ trợ của tổ chức. Với 5 nhân tố này, nhà quản trị cần tìm ra những giải pháp phù hợp để nâng cao sự sáng tạo của nhân viên. Chẳng hạn, doanh nghiệp cần trang bị đầy đủ các thiết bị tại nơi làm việc nhằm tạo điều kiện cho nhân viên phát huy tối đa sự sáng tạo của mình. Cần có những buổi trao đổi, buổi hội thảo hoặc báo cáo cho thấy được lợi ích, khả năng phát triển cũng như cơ hội được đào tạo, thăng tiến khi làm việc tại doanh nghiệp. Khuyến khích nhân viên thực hiện công việc theo cách mới, tạo ra các quy trình làm việc mới sáng tạo. Xây dựng hệ thống phần thưởng và cơ chế thưởng đối với những ý tưởng, sáng kiến phù hợp của nhân viên. Đồng thời lãnh đạo công ty cần xây dựng một hệ thống tiếp nhận và đánh giá các ý tưởng từ nhân viên. Trao đổi, đánh giá và phản hồi tích cực các ý kiến sáng tạo, đổi mới của nhân viên. Tạo ra sự tự lập hay tự do cho nhân viên để nhân viên có cơ hội sáng tạo. Người quản lý có thể trao quyền (empower) và khuyến khích nhân viên suy nghĩ sáng tạo hơn đối với những công việc họ thường làm, đồng thời xác định rõ ràng về mục tiêu và thời hạn cụ thể của công việc. Có chính sách khuyến khích nhân viên chấp nhận thách thức và sáng tạo trong công việc nhằm động viên họ đưa ra những ý tưởng mới và hữu ích. Xây dựng chính sách cho việc công nhận, biểu dương và tưởng thưởng xứng đáng cho những nỗ lực trong sáng tạo, đổi mới của nhân viên. Những tiêu chuẩn xét tuyên dương cần được điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tế của công ty, để nhân viên có hướng phấn đấu. Tăng cường tổ chức các hoạt động đào tạo. Việc đào tạo sẽ giúp nhân viên xác định rõ mục tiêu trong công việc của bản thân có thể định lượng được, và hoạch định một quá trình cụ thể để hoàn thành. Điều này sẽ giúp nhân viên tập trung và nỗ lực nhiều hơn vào công việc của họ, qua đó kích thích sự sáng tạo của nhân viên. Đồng thời, lãnh đạo của công ty cũng nên chia sẻ mục tiêu của tổ chức, và vai trò của nhiệm vụ của từng nhân viên đối với mục tiêu chung của tổ chức. Có chính sách khuyến khích nhân viên chấp nhận thách thức và sáng tạo trong công việc, khuyến khích nhân viên đưa ra những ý tưởng mới lạ và hữu ích cho tổ chức. Đánh giá công bằng và mang tính hỗ trợ, cung cấp những góp ý thiết thực cho những ý tưởng của nhân viên. Xây dựng chính sách cho việc công nhận, biểu dương và tưởng thưởng xứng đáng cho những nỗ lực trong sáng tạo, đổi mới của nhân viên. Thực hiện công tác truyền thông chính sách này đến mỗi nhân viên.