Sưu tầm
17/12/2015 02:06:39 PM

Cuộc chơi không cân sức

(TBKTSG) - Sau cuộc họp bàn chính sách kéo dài trong hai ngày 15 và 16, lúc 2 giờ sáng nay 17-12 (giờ VN), Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) quyết định nâng lãi suất cơ bản thêm 0,25 điểm phần trăm, lên mức giữa 0,25-0,50%, từ mức gần 0% đã áp dụng tám năm nay.

Số liệu việc làm và sự ổn định trở lại của các thị trường tài chính toàn cầu trong những tháng qua là sự hậu thuẫn mạnh cho việc Fed tăng lãi suất lần này. Đây là lần đầu tiên Fed tăng lãi suất trong vòng bảy năm nay, sau nhiều lần đắn đo trước sự phục hồi không chắc chắn của nền kinh tế Mỹ.

Ngoài quyết định tăng lãi suất 0,25 điểm phần trăm, Fed cũng thông báo bắt đầu một thời kỳ siết chặt “dần dần” chính sách tiền tệ và đặt ưu tiên cho việc giám sát tình hình lạm phát; theo đó những đợt tăng lãi suất trong tương lai sẽ diễn ra chậm và thận trọng.

Trong khi đó, đồng nhân dân tệ (NDT) sau khi bị phá giá mạnh từ 6,2 NDT/đô la Mỹ vào ngày 9-8-2015 xuống 6,44 NDT/đô la Mỹ (tức giảm 3,9%) đã hồi phục lên mức 6,3 NDT/đô la Mỹ vào ngày 1-11 để rồi từ đó lại tiếp tục trượt dài xuống 6,458 NDT/đô la Mỹ vào ngày 12-12-2015 (tức đã mất gần 4,2% so với ngày 9-8). Sự trượt dốc của NDT diễn ra bất chấp việc đồng tiền này đã được Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) chính thức đưa vào giỏ tiền SDR (quyền rút vốn đặc biệt), kèm với kỳ vọng rằng nhu cầu nắm giữ đồng tiền này của các ngân hàng trung ương và các nhà đầu tư quốc tế sẽ tăng mạnh, làm nó tăng giá so với các bản tệ khác.

Có lẽ sự sa sút về tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc đã triệt tiêu hoàn toàn động lực tăng giá NDT từ “cơ hội” nói trên, làm cho đồng tiền này vẫn còn xu hướng tiếp tục giảm giá ít nhất trong ngắn hạn. Đáng lưu ý là sự suy yếu của NDT lại là một yếu tố có lợi, thậm chí còn là mong muốn của Trung Quốc, vì nó sẽ giúp cho nền kinh tế nước này có thêm động lực tăng trưởng nhờ gia tăng xuất khẩu vốn đang bị trì trệ.

Khi Fed mới chỉ “rập rình” tăng lãi suất, các đồng bản tệ khác trên thế giới đã thi nhau mất giá. Kể cả sự mất giá của NDT được cho là do nền kinh tế Trung Quốc giảm tốc, cũng không thể phủ nhận rằng khả năng Fed tăng lãi suất đô la Mỹ đã lôi kéo dòng vốn nước ngoài chảy ra khỏi nền kinh tế các nước nói chung và Trung Quốc nói riêng, dẫn đến gia tăng áp lực lên tỷ giá của NDT đến mức Trung Quốc đã phải tiêu tốn đến gần 100 tỉ đô la Mỹ để bảo vệ tỷ giá trong mấy tháng trước đây.

Trong bối cảnh hiện tại, việc Fed quyết định tăng lãi suất, dù chỉ là 0,25 điểm phần trăm, cũng có thể lôi kéo sự mất giá thêm nữa của các bản tệ khác, trong đó có NDT. Ngoài lợi ích tích cực cho sự tăng trưởng kinh tế nếu NDT tiếp tục suy yếu, vì NDT nay đã là một đồng tiền dự trữ quốc tế nên Chính phủ Trung Quốc càng không có lý do gì để can thiệp ổn định tỷ giá NDT, trừ khi có những biến động quá lớn làm Trung Quốc e ngại sẽ vượt khỏi tầm kiểm soát của họ.

Đây cũng là những yếu tố nằm ngoài dự kiến của nhiều người trong giới chuyên gia và quan chức khi cách đây không lâu còn tin tưởng rằng Trung Quốc sẽ không để NDT suy yếu thêm nên khuyến nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) không nên điều chỉnh thêm nữa tỷ giá tiền đồng. Chưa hết, đến lượt nó, sự mất giá thêm của NDT có khả năng châm ngòi cho một cuộc đua phá giá bản tệ trên thế giới.

Ở Việt Nam, chính sách tỷ giá của NHNN mặc dù vẫn nhấn mạnh quyết tâm ổn định tỷ giá tiền đồng/đô la Mỹ nhưng trên thực tế, trước áp lực mất giá của nhiều đồng bản tệ trên thế giới và đặc biệt là NDT, NHNN buộc phải tiến hành những đợt điều chỉnh tỷ giá cũng như biên độ giao dịch trong năm nay, để tiền đồng mất giá khoảng 5% so với đô la Mỹ kể từ đầu năm nay.

Tuy vậy, những đợt điều chỉnh này tỏ ra là chưa đủ, thể hiện ở sức ép căng thẳng luôn có xu hướng đẩy tỷ giá lên gần kịch trần bất chấp sự can thiệp bán ngoại tệ của NHNN. Với dự trữ ngoại hối sụt giảm nhanh chóng, NHNN đã phải viện đến các biện pháp hành chính để kiểm soát tỷ giá trong khuôn khổ mục tiêu của mình, như hạ lãi suất tiền gửi đô la Mỹ và thắt chặt điều kiện để mua và vay đô la.

Hơn nữa, giả sử rằng mức tỷ giá ổn định ở mức gần kịch trần (22.547 đồng/đô la) như hiện tại là mức cân bằng tạm thời trong bối cảnh Fed chưa tăng lãi suất và NDT không suy yếu thêm kể từ các đợt phá giá hồi tháng 8. Như vậy, với việc Fed chính thức tăng lãi suất và/hoặc NDT suy yếu thêm như đang chứng kiến thì rõ ràng các điều kiện cơ bản của cuộc chơi tỷ giá ở Việt Nam đã thay đổi theo hướng bất lợi cho Việt Nam.

Trước cuộc chơi mới này, NHNN nếu muốn bảo vệ tỷ giá bằng mọi cách thì sẽ phải dốc thêm nữa kho dự trữ ngoại hối và tăng cường các biện pháp hành chính để tăng cung (như biện pháp kết hối) và giảm cầu đô la Mỹ. Tất cả những biện pháp này hoặc đã đến ngưỡng giới hạn, không còn mấy dư địa, hoặc chỉ là mua thêm thời gian để đổi lấy một sự ổn định trên bề mặt, như kinh nghiệm vật lộn với tỷ giá trong những năm trước đây.

Như thế, có thể nói rằng trong cuộc chơi với hai điều kiện quan trọng đã thay đổi là Fed đã tăng lãi suất và NDT tiếp tục mất giá thì Việt Nam đang tỏ ra đuối sức, và mọi sự chống đỡ đều có khả năng tăng thêm rủi ro và bất ổn cho nền kinh tế. Điều này đòi hỏi tỷ giá phải được điều hành ở thế chủ động hơn, chứ không nên chống đỡ trong thế bị động.

Điều còn lại buộc cơ quan điều hành thị trường thận trọng là việc họ đã nhiều lần tuyên bố không điều chỉnh tỷ giá thêm trong năm nay và đầu năm sau, nên họ không muốn để lòng tin của thị trường thêm một lần nữa mất mát nếu như ngay trong tháng này họ lại chủ động điều chỉnh tỷ giá.

 

ST