Góc học tập
18/11/2016 03:37:09 PM

Bất bình đăng trong thu nhập (phần 1)

Qua thời gian 1 năm, sự phát triển kinh tế ở Mỹ làm tăng thu nhập: trong khoản tiền thuần túy, toàn bộ phân phối theo thu nhập di chuyển lên trên. Nhưng thu nhập có thể di chuyển xuống dưới trong thuật ngữ thuần túy này khi nó liên quan đến phân phối thu nhập ít công bằng, nhiều công bằng hơn hay không thay đổi. Bảng 20.2 cho thấy cách thức phân phối thu nhập ở các hộ gia đình đã thay đổi kể từ năm 1970. Thu nhập này là thu nhập trước thuế và bao gồm những khoản chuyển thanh toán bù trừ biểu hiện dưới dạng tiền mặt nhưng không bao gồm những khoản chuyển thanh toán bù trừ không biểu hiện bằng tiền mặt.

Gia tăng sự bất bình đẳng về thu nhập kể từ năm 1970

Trong bảng 20.2 cho chúng ta thấy rất rõ ràng rằng sự bất bình đẳng về thu nhập ở  các nhóm hộ gia đình đã trở nên nhiều hơn kể từ năm 1970. Vào năm 2006, 20% hộ gia đình có thu nhập thấp nhất nhận được 3.4% tổng thu nhập trước thuế, trong khi con số này là 4.1% vào năm 1970. Cùng lúc với nó, 20% những hộ gia đình có thu nhập cao nhất nhận được 43.3% thu nhập trước thuế vào năm 1970 và con số này tăng lên đến 50.5% vào năm 2006. Ngoài ra, các hộ gia đình ở top 5% tăng lên đáng kể trong thời gian từ năm 1970 đến 2006.

Nguyên nhân làm gia tăng sự không công bằng

Những nhà kinh tế học đưa ra một số nhân tố giải thích cho sự gia tăng tính bất bình đẳng về thu nhập ở Mỹ kể từ năm 1970.

Nhu cầu về đội ngũ công nhân tay nghề cao ngày càng lớn

Có lẽ nhân tố quan trọng làm tăng sự bất bình đẳng về thu nhập là nhu cầu đội ngũ công nhân kỹ năng tốt và học vấn cao ngày càng tăng ở hầu hết các công ty. Hơn nữa, gần đây một số ngành yêu cầu công có kỹ năng giỏi ngày càng lớn như phần mềm máy tính, tư vấn kinh doanh, công nghệ sinh học, chăm sóc sức khỏe, và công nghiệp Internet. Bởi vì những công nhân với kỹ năng giỏi thì rất khó tìm và tiền lương của họ cũng đã được định giá cao. Kết quả là, sự khác nhau về tiền lương giữa họ và những công nhân với kỹ năng thấp hơn ngày càng tăng.

Từ năm 1980 đến năm 2005, sự khác nhau về tiền lương giữa những người tốt nghiệp đại học và những người tốt nghiệp trung học tăng lên từ 28% đến 47% đối với phụ nữ và từ 22% đến 43% đối với nam giới. Và cái gọi là tỉ lệ 90-10 – lương giờ ở nhóm 90th so với lương giờ ở nhóm 10th – tăng từ 3.6 vào năm 1980 lên 4.5 vào năm 2005.

Nhu cầu về kỹ năng tăng lên cũng được chỉ ra thông qua sự tăng lên nhanh chóng về tiền lương cho những giám đốc điều hành (CEOs), sự tăng lên khá lớn trong thu nhập từ việc lựa chọn cổ phiếu, sự tăng lên mạnh mẽ trong thu nhập từ những vận động viên và giới giải trí chuyên nghiệp, thu nhập khổng lồ từ việc thành công trong kinh doanh. Sự phát triển của các “siêu sao” này cũng góp phần tăng sự bất bình đẳng về thu nhập.

Thay đổi nhân khẩu học

Sự gia nhập với số lượng lớn những người có ít kinh nghiệm và kỹ năng vào lực lực lượng lao động trong suốt những năm 1970 và 1980 có thể góp phần làm tăng sự bất bình đẳng về thu nhập trong hai thập kỷ này. Bởi vì những công nhân trẻ có xu hướng kiếm thu nhập nhất hơn so với người già, sự gia tăng về số lượng này góp phần vào sự bất bình đẳng về thu nhập. Ở đây cũng gia tăng xu hướng những người giàu thường kết hôn với nhau. Do đó, làm gia nhóm hộ gia đình có thu nhập cao nhất. Cuối số hộ gia đình có một người hoặc những người phụ nữ chia tay chồng cũng tăng mạnh. Xu hướng này làm tăng sự bất bình đẳng về thu nhập nởi vì hộ gia đình thiếu người tạo ra thu nhập chính thứ hai và cũng bởi vì tỷ lệ nghèo khổ trong những gia đình có phụ nữ đứng đầu thì rất cao.

Thương mại quốc gia, sự nhập cư và sự suy tàn của chủ nghĩa công đoàn

Các nhân tố có lẽ cũng góp phần đáng kể vào sự bất bình đẳng về thu nhập. Sự cạnh tranh mạnh mẽ hơn trên thị trường quốc tế từ việc giảm nhu cầu nhập khẩu, và công nhân trong một số ngành với tiền lương ít ỏi, và nhiều nơi hướng đến lực tiền lương thấp.

Tương tự, việc luân chuyển của những công việc có tiền lương thấp ở những nước đang phát triển thì cũng tạp áp lực tiền lương thấp lên những công nhân có kỹ năng thấp ở Mỹ. Ngoài ra, số lượng dân nhập cư tăng lên đột ngột, mà những người này lại không có kỹ năng làm việc nên dẫn đến số lượng hộ gia đình thu nhập thấp ở Mỹ tăng lên. Cuối cùng, sự suy tàn của chủ nghĩa công đoàn ở Mỹ cũng góp phần tạo nên sự bất bình đẳng về thu nhập, bởi vì công đoàn hướng đến cân bằng tiền lương giữa những công ty và ngành công nghiệp.

Hai nguyên nhân: Đầu tiên, khi chúng ta giải thích sự gia tăng trong bất bình đẳng về thu nhập, chúng ta không nói rằng “người giàu ngày càng giàu hơn và người nghèo ngày càng nghèo hơn” trong thuật ngữ thu nhập thuần túy. Thu nhập thực tế của cả người giàu và người nghèo đều tăng lên. Hơn nữa, cái gì xảy ra, trong khi thu nhập của tất cả các nhóm đều tăng lên, thu nhập phát triển nhanh nhất trong nhóm đầu tiên. Thứ hai, việc gia tăng sự bất bình đẳng về thu nhập không chỉ là hiện tượng ở Mỹ. Ngày này việc gia tăng sự bất bình đẳng về thu nhập cũng xẩy ra ở vài quốc gia tiên tiến khác.

Đường cong Lorenz có thể được sử dụng tương phản phân phối thu nhập ở những điểm khác nhau qua thời gian. Nếu chúng ta vẽ Đường cong Lorenz từ dữ liệu ở bảng 20.2, chúng ta có thể thấy Đường cong Lorenz nằm cách xa đường chéo giữa năm 1970 và 2006. Tỉ lệ Gini tăng lên từ 0.394 vào năm 1970 lên 0.470 vào năm 2006.

Biên dịch: Lê Thị Khánh Ly

Nguồn: N.Gregory Mankiw, 5th edition (2008), Principles of MicroEconomics, South Western CENGAGE Learning