Góc học tập
17/10/2018 01:10:18 AM

Các khoản phải thu và nợ khó đòi

Phân loại các khoản phải thu

KHOẢN PHẢI THU (RECEIVABLES):  Khoản phải thu thông thường là kết quả của việc doanh nghiệp bán chịu hàng hóa cho khách hàng. Do đó, khoản phải thu chính là quyền đòi tiền của doanh nghiệp với các con nợ. Đó chính là những khoản tiền mà doanh nghiệp được quyền thụ hưởng. Thông thường khoản phải thu khách hàng chiếm một khoản đáng kể trong tổng giá trị tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp. Khoản phải thu bao gồm các loại sau:

  • Khoản phải thu khách hàng (Accounts receivables): là giá trị hàng hóa, dịch vụ bán chịu cho khách hàng trong ngắn hạn, có thời hạn phải trả từ 30 – 60 ngày, khoản phải thu được xếp vào tài sản ngắn hạn.
  • Thương phiếu phải thu (Notes receivables):  Những khoản cho vay có thời gian dài hạn hơn, được lập thành hợp đồng dưới hình thức văn bản và thông thường có tính lãi dựa vào số dư nợ. Thương phiếu phải thu được phân loại như sau:
  • Là Tài sản ngắn hạn nếu thời hạn đáo hạn dưới 1 năm
  • Là Tài sản dài hạn nếu thời hạn đáo hạn trên 1 năm

Lưu ý về việc chuyển Khoản phải thu khách hàng có thể chuyển thành Thương phiếu phải thu.

  • Những khoản phải thu khác:  được phân thành những mục riêng biệt trên Bảng cân đối kế toán như: Lãi phải thu, Thuế phải thu, Phải thu nhân viên.
  • Nếu những khoản phải thu có thời gian thu hồi quá một năm, những khoản phải thu này sẽ được xếp vào tài sản dài hạn và được báo cáo dưới đề mục Đầu tư trên Bảng cân đối kế toán.

Nợ khó đòi

Nợ khó đòi: trên thực tế không phải tất cả mọi con nợ đều thanh toán các khoản nợ.  Do đó, sẽ luôn có một số khoản phải thu không bao giờ được khách hàng thanh toán và đó chính là NỢ XẤU.   

Doanh nghiệp có thể chuyển rủi ro thu hồi các khoản phải thu sang các đơn vị khác. Ví dụ: không bán chịu hàng hóa mà chỉ chấp nhận bán hàng thu tiền ngay, hoặc thanh toán bằng thẻ tín dụng. Với những chính sách như vậy rủi ro sẽ chuyển sang các doanh nghiệp cấp thẻ tín dụng.

Đối với những công ty thường xuyên có nhiều khoản phải thu, những công ty đó thường bán những khoản phải thu đó cho các “công ty thu hộ” với mức giá chiết khấu. Những công ty chuyên mua lại các khoản phải thu sẽ được gọi là Đơn vị bao thanh toán, còn công ty bán các khoản phải thu sẽ được gọi là Đơn vị được bao thanh toán và quy trình mua bán các khoản phải thu được gọi Quy trình bao thanh toán. Ưu điểm của nghiệp vụ bao thanh toán đó là đơn vị được bao thanh toán sẽ nhận được gần như là đầy đủ số tiền phải thu (phần chênh lệch chính là số tiền họ đã chiết khấu cho đơn vị bao thanh toán để được hưởng dịch vụ này) và không phải lo lắng đến những khoản nợ xấu nữa. Ngoài ra, đơn vị được bao thanh toán được nhận tiền ngay sau khi bán các khoản phải thu cho đơn vị bao thanh toán mà không phải chờ đến ngày đáo hạn mới nhận được tiền. Đó chính là ưu điểm về lưu chuyển tiền tệ (cash flow advantage) của dịch vụ bao thanh toán. Tùy theo hợp đồng bao thanh toán, nếu các bên chấp nhận hình thức bao thanh toán miễn truy đòi thì lúc này rủi ro thu hồi các khoản phải thu sẽ chuyển sang các đơn vị nhận bao thanh toán.

Thực tế cho thấy dù cho người bán có cẩn trọng bao nhiêu đi chăng nữa thì vẫn có những khoản bán chịu chẳng thu hồi nợ được. Người bán sẽ ghi nhận những khoản phải thu không thể thu hồi được này là chi phí nợ xấu (bad debt expense).

Không có quy tắc chung cho việc xác định khi nào khoản phải thu trở thành khoản phải thu khó đòi. Tuy nhiên sau đây là những dấu hiệu sau giúp xác định khi nào các khoản phải thu trở thành khoản phải thu khó đòi.

1. Khoản phải thu đã quá hạn.

2. Bất chấp những nỗ lực thu hồi nợ của người bán, người mua vẫn không thanh toán.

3. Người mua tuyên bố phá sản.

4. Người mua đóng cửa doanh nghiệp.

5. Người bán chẳng thể nào tìm được người mua ở đâu nữa.

Nếu người mua không thanh toán, người bán có thể chuyển khoản phải thu cho những đơn vị thu hồi nợ xử lý hộ. Nếu sau những nỗ lực của đơn vị thu hồi nợ mà người mua vẫn không thanh toán thì phần nợ còn lại sẽ bị xem là vô giá trị.

Các phương pháp kế toán khoản phải thu khó đòi:

  1. Phương pháp xóa sổ/ghi giảm trực tiếp khoản phải thu khó đòi: Phương pháp này ghi chép chi phí nợ xấu (bad debt expense) khi và chỉ khi khoản phải thu cụ thể nào đấy được xác định là vô giá trị.
  2. Phương pháp lập dự phòng khoản phải thu khó đòi: Phương pháp này ghi chép chi phí nợ xấu dựa vào việc ước lượng giá trị khoản phải thu không thể thu hồi vào cuối kỳ kế toán.