Góc học tập
17/09/2012 11:40:07 AM

Phương pháp điều hành kinh doanh trên toàn cầu của IKEA và vai trò của văn hóa tổ chức

IKEA là chuỗi cửa hàng đồ gỗ lớn nhất trên thế giới, vào năm 2009, công ty Thụy Điển này đã hoạt động với hơn 265 cửa hàng trên 24 quốc gia. Vào năm 2008, doanh số của IKEA đã đạt trên 31 tỷ đôla, chiếm hơn 20% thị trường đồ gỗ toàn cầu. Thế nhưng đối với các nhà quản trị và nhân viên của công ty thì đó mới chỉ là phần đỉnh của một núi băng.  Họ tin rằng IKEA sẽ còn tiếp tục tăng trưởng mạnh trên toàn thế giới trong những thập kỷ tới bởi vì công ty cung cấp cho khách hàng cái mà họ muốn: những sản phẩm đồ gỗ được thiết kế và chế tạo hợp thời ở mức giá phải chăng. Khả năng của IKEA trong việc cung cấp cho khách hàng sản phẩm ở mức giá phải chăng chính là kết quả của phương pháp kinh doanh toàn cầu của nó, cách thức công ty đối xử với nhân viên và điều hành hoạt động của các cửa hàng trên toàn cầu. Có thể mô tả ngắn gọn, phương pháp kinh doanh toàn cầu của IKEA chính là sự đơn giản hóa, chú ý đến chi tiết, cam kết về chi phí và chịu trách nhiệm về mọi mặt trong các hoạt động và cách cư xử.

 

Phương pháp toàn cầucủa IKEA xuất phát từ giá trị cá nhân và niềm tin của người sáng lập, ông Ingvar Kamprad, về cách mà công ty đối xử với nhân viên và khách hàng. Kamprad, hiện nay đã ngoài 80 tuổi, được sinh ra tại Smaland, một tỉnh nghèo ở Thụy Điển, nơi mà những người dân nổi tiếng là những người thích kinh doanh, tằn tiện, và làm việc chăm chỉ. Kamprad đã hấp thu những giá trị đó. Từ khi bước vào kinh doanh đồ gỗ, ông đã biến chúng thành điều cốt lõi trong cách thức quản trị của mình. Ông dạy cho những nhà quản trị cửa hàng và nhân viên những giá trị, những niềm tin của bản thân về sự cần thiết phải làm việc một cách bình thường nhưng tiết kiệm. Và quan điểm của ông rằng họ cùng làm kinh doanh với nhau, từ đó ông ngụ ý rằng mỗi người làm việc trong các chi nhánh trên toàn cầu đóng vai trò thiết yếu và có bổn phận với những người khác.

 

Phương pháp của Kamprad đã được thực hiện như thế nào trong thực tiễn? Nó có nghĩa là tất cả các thành viên của IKEA khi đi công tác chỉ bay với vé máy bay hạng thường, lưu trú trong những khách sạn giá rẻ và giữ cho chi phí chuyến đi ở mức tối thiểu. Nó cũng có nghĩa là các cửa hàng của IKEA hoạt động theo những quy tắc và thủ tục đơn giản nhất có thể, các nhân viên được mong đợi phối hợp cùng nhau để giải quyết vấn đề và hoàn thành mọi việc. Nhiều giai thoại nổi tiếng được truyền tụng về chủ tịch Kamprad thanh đạm (tằn tiện), ví dụ như ông cũng chỉ bay trên những chuyến bay với vé hạng thường, có lần ông uống một lon Coca trong tủ lạnh của phòng tại khách sạn, sau đó ông đã mua lon khác trong cửa hàng và để lại vào đó – Ông đã làm như vậy mặc dù sự thật rằng ông là một tỷ phú trong số 20 người giàu nhất thế giới mà tạp chí Forbes đưa tin.

 

Các nhân viên của IKEA nhận thấy phương pháp kinh doanh toàn cầu này ngay từ khi họ được tuyển dụng vào một cửa hàng ở bất kỳ quốc gia nào mà công ty hoạt động. Họ bắt đầu học về văn hóa công ty IKEA thông qua thực hiện công việc ở cấp độ thấp nhất trong nấc thang thăng tiến. Họ được đào tạo nhanh chóng để có thể thực hiện được tất cả những việc khác nhau liên quan đến hoạt động của một cửa hàng. Trong suốt quá trình làm việc, họ hòa nhập với những giá trị và chuẩn mực trên toàn cầu của IKEA, mà trọng tâm là tầm quan trọng của sự sáng tạo và gánh vác trách nhiệm trong giải quyết vấn đề và tập trung vào khách hàng. Nhân viên được luân chuyển giữa các bộ phận và có khi là giữa các cửa hàng, và có thể được thăng tiến nhanh chóng nếu họ thể hiện sự nhiệt tình và sẵn sàng tham gia vào văn hóa toàn cầu của IKEA.

 

Hầu hết các nhà quản trị cấp cao của IKEA đều được thăng tiến lên qua quá trình làm việc với xuát phát từ vị trí thấp nhất trong công ty. Công ty giữ thông lệ “phá vỡ những tuần làm việc quan liêu” cho các nhà quản trị. Họ được yêu cầu làm việc trong các cửa hàng và kho hàng hóa một tuần mỗi năm. Việc làm này giúp đảm bảo rằng các nhà quản trị đó và tất cả nhân viên vẫn đang thực hiện những giá trị trên toàn cầu của IKEA. Ở tất cả các quốc gia mà công ty hoạt động, nhân viên đều mặc những trang phục thông dụng để làm việc. Bản thân Kamprad thì luôn mặc áo hở cổ, không có bất kỳ dấu hiệu nào của sự phân biệt địa vị ở đây ví như phòng ăn hay nơi đỗ xe riêng. Nhân viên tin rằng nếu họ tham gia vào những giá trị của IKEA, cư xử phù hợp để làm cho hoạt động của công ty trên toàn cầu tiếp tục tăng trưởng và có hiệu quả, và đi đầu trong việc giải quyết vấn đề, họ sẽ có thể cùng chia sẻ thành công của công ty. Việc thăng tiến, đào tạo, trả lương cao hơn mức trung bình, hệ thống khen thưởng hào phóng và hạnh phúc cá nhân mà họ được hưởng khi làm việc cho công ty chính là những phần thưởng mà Kamprad tiênphong đưa ra để xây dựng và làm mạnh thêm phương pháp kinh doanh toàn cầu của IKEA.

 

Một khi IKEA đi vào thị trường một quốc gia mới, nó gửi những trưởng của hàng nhiều kinh nghiệm đi để thiết lập phương pháp toàn cầu trong những cửa hàng mới đó. Khi IKEA lần đầu tiên vào thị trường Mỹ, thái độ của những nhân viên ở Mỹ đã làm cho các nhà quản trị bối rối. Mặc dù cũng rất muốn thành công và được giáo dục tốt, những những nhân viên dường như không sẵn lòng giải quyết khó khăn và gánh vác trách nhiệm. Các nhà quản trị ở IKEA đã phát hiện ra rằng các nhân viên người Mỹ của cửa hàng e ngại mắc lỗi vì sợ bị mất việc, chính vì vậy các nhà quản trị đã cố gắng dạy cho nhân viên về “phương pháp IKEA”. Kết quả là: Mỹ đã trở thành thị trường quốc gia tốt thứ hai của công ty, và IKEA lên kế hoạch mở thêm nhiều cửa hàng hơn tại Mỹ, cũng như những cửa hàng trên toàn cầu trong những thập kỷ tới.

Câu chuyện trên mang đến cho chúng ta hiểu biết về cách thức một công ty điều hành hoạt động kinh doanh toàn cầu của mình. Để đáp ứng với môi trường toàn cầu đầy biến động, phức tạp và có những nền văn hóa quốc gia khác biệt, công ty cần có phương pháp kinh doanh hữu hiệu. Trong câu chuyện trên, phương pháp kinh doanh toàn cầu của IKEA chính là cung cấp những sản phẩm hợp thời với giá phải chăng, giữ chi phí ở mức thấp, đối xử tốt với nhân viên và tập trung vào khách hàng, và đó cũng chính là những giá trị cốt lõi trong văn hóa toàn cầu của IKEA, cái đã góp phần quan trọng mang lại thành công cho công ty.

 

(Bài viết sử dụng tư liệu trong Gareth Jones and Jennifer M.George, Essential of Contemporary Management (4e), McGraw-Hill Irwin, p.121)

                                                                                                            Thúy Hải