Góc học tập
18/04/2016 09:35:16 PM

Lịch sử hình thành và phát triển của ngân hàng thương mại (phần 1)

* Lịch sử  hình thành

Việc lưu hành những đồng tiền riêng của mỗi quốc gia hoặc vùng lãnh thổ kết hợp với thương mại và giao lưu quốc tế tạo ra yêu cầu đúc tiền và đổi tiền tại mỗi cửa khẩu hoặc trung tâm thương mại.

Người làm nghề đổi tiền thường giàu có vì vậy họ thường có két tốt để cất giữ tài sản đảm bảo an toàn. Do yêu cầu cất trữ của các nhà buôn... nhiều người làm nghề đổi tiền thực hiện luôn cả nghiệp vụ cất giữ hộ.

Việc cất giữ hộ và đổi tiền làm tăng thu nhập, tăng khả năng đa dạng các loại tiền, tăng quy mô tài sản của người kinh doanh tiền tệ.

Từ các hoạt động thực tiễn, nhà kinh doanh tiền tệ nhận thấy thường xuyên có người gửi tiền vào và có người lấy tiền ra, song tất cả người gửi tiền không rút cùng một lúc nên đã tạo ra số dư thường xuyên ở trong két.

Do tính chất vô danh của đồng tiền, nhà kinh doanh tiền tệ có thể sử dụng tạm thời một phần tiền gửi của khách hàng để cho vay nhằm mục đích kiếm lời và trở thành nhà kinh doanh ngân hàng

Các nhà kinh doanh tiền tệ đầu tiên dùng vốn tự có của mình để tài trợ cho hoạt động của họ ®  ngân hàng tư nhân, nhưng điều này không kéo dài một số các nhà kinh doanh tiền tệ tập hợp nhau để chống lại tín dụng nặng lãi như đã nghiên cứu ở chương trước, lập nên những hiệp hội tín dụng vừa phải ®hình thành các ngân hàng cổ phần.

* Lịch sử phát triển

-           Từ thế kỷ 15 - 18: Hoạt động của các ngân hàng nhìn chung là tương tự nhau: Phát hành tiền; Nhận tiền gửi; Cho vay.

-           Từ thế kỷ 18 - đầu thế kỷ 9: manh nha hình thành các ngân hàng hoạt động chuyên doanh như ngân hàng phát hành tiền; ngân hàng tiết kiệm, ngân hàng đầu tư.

Đến năm 1875 ở Anh đã có 118 ngân hàng, 1881 ở Pháp đã có 81 ngân hàng, 1864 ở Mỹ có 3600 ngân hàng.Đầu thế kỷ 19 do quy mô và phạm vi lưu thông hàng hóa phát triển, các ngân hàng lợi dụng ưu thế của mình phát hành một khối lượng lớn tiền tín dụng vào lưu thông, Nhà nước không thể kiểm soát được khối lượng tiền trong lưu thông và không đảm bảo tính chất của lượng tiền lưu thông đó ®Nhà nước buộc phải can thiệp nhằm thiết lập trật tự cho việc phát hành tiền -> kết quả là: ở Châu âu đến thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, Nhà nước đã ban hành các đạo luật chỉ cho phép một ngân hàng duy nhất được phép phát hành tiền và các ngân hàng còn lại thì chuyển thành ngân hàng thương mại; ở Anh, từ năm 1844 cấm các ngân hàng tư nhân, cổ phần phát hành thêm tiền và toàn bộ việc phát hành tiền được chuyển cho Anh quốc ngân hàng. Từ năm 1921, Anh quốc ngân hàng trở thành ngân hàng độc quyền phát hành tiền ở nước Anh.

-           Từ cuối TK 19 đến nay, hệ thống ngân hàng hiện đại đã có những bước phát triển mới và hoàn thiện thực sự. ®Hình thành hệ thống ngân hàng 2 cấp: ngân hàng trung ương là ngân hàng phát hành tiền và thực hiện xây dựng, quản lý chính sách tiền tệ quốc gia; ngân hàng thương mại thực hiện cung cấp các dịch vụ tài chính trên cơ sở có lợi nhuận.

Trong giai đoạn này, với xu hướng quốc tế  hóa kinh tế - tài chính cũng như sự phát triển của các ngân hàng không những làm gia tăng số lượng các ngân hàng mà còn làm tăng quy mô của mỗi ngân hàng. Tích tụ và tập trung vốn đã tạo ra các công ty ngân hàng cực lớn với số vốn tự có hàng chục tỷ USD.

Quá trình phát triển của ngân hàng đang tạo ra mối liên hệ ràng buộc ngày càng chặt chẽ, sự phụ thuộc lẫn nhau ngày càng lớn giữa chúng. Các hoạt động ngân hàng xuyên quốc gia và đa quốc gia đã và đang thúc đẩy hình thành các hiệp hội, các tổ chức liên kết các ngân hàng nhằm tạo ra các chính sách chung, hoặc tương thích để kiểm soát chung, để kết nối và tạo sự thống nhất trong điều hành và vận hành hệ thống ngân hàng trong mỗi quốc gia, khu vực và quốc tế.