Góc học tập
18/10/2016 04:21:28 PM

Khi GDP phải tính lại (P3)

Giới thiệu                                            

Phương pháp tính GDP hiện nay đang quá lạc hậu so với những thay đổi mạnh mẽ của các hoạt động kinh tế tại mỗi quốc gia. Nhu cầu tìm kiếm giải pháp thay thế, giúp tính toán sự phát triển của một đất nước hợp lý và đầy đủ hơn đang ngày càng bức bách.

 

Nền kinh tế chia sẻ đang trở thành một trong những thách thức lớn nhất với cách tính GDP cũ

 

Các số liệu thống kê kinh tế đáng tin cậy rất quan trọng cho lợi ích công, vì nó giúp đưa ra chính sách, lập kế hoạch kinh doanh và giúp cử tri buộc các đại biểu dân cử thực hiện trách nhiệm giải trình.

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) là giá trị tính bằng tiền của tất cả sản phẩm và dịch vụ cuối cùng được sản xuất, tạo ra trong phạm vi một nền kinh tế trong một thời gian nhất định (thường là một năm tài chính). GDP là khái niệm chúng ta dùng để hiểu và đo lường sự phát triển kinh tế.

Nhưng cách mà chúng ta dùng để đo GDP hiện nay đang ngày càng trở nên lạc hậu, chẳng khác gì nửa thế kỷ trước, thời của nền kinh tế sản xuất công nghiệp thuần túy.

Ngày nay, nền kinh tế rõ ràng đã khác và đang thay đổi chóng mặt nhờ những tiến bộ công nghệ đã thay đổi cách con người sống, làm việc, giải trí, cải thiện năng suất nhanh chóng, phát minh ra sản phẩm mới, tạo ra những cách trao đổi và cung cấp dịch vụ mới, thông qua việc kết nối liên tục và dễ dàng hơn.

Tất cả những đảo lộn đó khiến mọi quốc gia đứng trước thách thức đưa ra các số liệu kinh tế thật sự có ý nghĩa.

 

Nền kinh tế số hóa

Một thách thức cụ thể của việc đo lường nền kinh tế đến từ thực tế của việc xuất hiện ngày càng nhiều những sản phẩm kỹ thuật số được cung cấp gần như miễn phí, hay được tài trợ thông qua giải pháp thay thế, như phí quảng cáo.

Trong khi rõ ràng các sản phẩm miễn phí trên mạng mang lại giá trị cho người tiêu dùng, chúng hoàn toàn không được tính vào GDP theo như tiêu chuẩn hiện hành. Do vậy, cách tính đang được sử dụng không bao hàm quy mô ngày càng tăng của hoạt động kinh tế này.

Lấy ví dụ ngành âm nhạc. Giờ đây tải nhạc và nghe trực tiếp trên mạng đã thay thế CD hầu như hoàn toàn. Nhưng tiền bạc lại không dịch chuyển tương tự như vậy: doanh số của ngành và biên lợi nhuận đều giảm.

Do đó, sự đóng góp của lĩnh vực này vào GDP như cách chúng ta vẫn đo lường có thể giảm, ngay cả khi số lượng và chất lượng của dịch vụ lại đang tăng.

Cuộc cách mạng số hóa cũng thay đổi toàn diện các mô hình kinh doanh truyền thống. Chi phí cho việc tìm kiếm các đối tác giảm nhờ các nền tảng Internet, giải phóng thị trường kỹ năng ngắn hạn, thời vụ, và tạo ra “nền kinh tế chia sẻ” (sharing economy).

Ranh giới giữa người sản xuất và người tiêu dùng đang dần bị xóa mờ. Một trong những biểu hiện của nền kinh tế số hóa là các giao dịch ngang hàng, như Uber và Airbnb. Thật ra, các hộ gia đình từ lâu đã có những giao dịch ngang hàng như thế. Sự khác biệt trong nền kinh tế số hóa là quy mô của các giao dịch này.

Và GDP, về mặt khái niệm, lẽ ra phải ghi nhận tất cả những giao dịch và giá trị gia tăng đó. Ví dụ, Airbnb, một trang mạng chia sẻ chỗ ở toàn cầu, có giá trị vốn hóa thị trường gần bằng tập đoàn khách sạn khổng lồ Hilton, nhưng thật khó định lượng và đưa các giá trị nó tạo ra vào GDP một cách rõ ràng.

Các năm 2012-2013, các thành viên thuộc Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) chứng kiến sự tiếp cận điện thoại thông minh tăng lần lượt 30% và 50%. Các cá nhân dùng điện thoại thông minh làm nhiều việc, tần suất tăng hơn, kể cả cho các hoạt động trước đây làm trên máy tính để bàn, như lướt web, email và vào mạng xã hội.

Các hoạt động phức tạp hơn như ngân hàng trực tuyến, mua sắm và tìm kiếm việc làm đều tăng trưởng nhanh. Nhiều hoạt động như vậy được thực hiện trên những ứng dụng di động tinh vi, ví dụ ứng dụng du lịch, di chuyển và bán lẻ đều tăng mạnh, cho thấy ảnh hưởng của dịch vụ kỹ thuật số được cung cấp thông qua các ứng dụng di động trong các lĩnh vực truyền thống.

Đó là chưa kể những hệ thống miễn phí mang lại lợi ích và giá trị cực kỳ to lớn trên mạng như Wikipedia, Linux, ở quy mô toàn cầu, mà việc sử dụng và ảnh hưởng của chúng khó có thể thích hợp với các phương cách tính GDP truyền thống.UTD

Nếu cứ tiếp tục cách nghĩ, đo lường, báo cáo số liệu như trước, chúng ta sẽ chỉ thấy tăng trưởng âm và lãi suất âm. Việc đo lường sai GDP khiến các nhà hoạch định chính sách đưa ra các quyết định sai hoặc khiến các đảng phái chính trị vận động trên những nghị trình sai.

Sử dụng dữ liệu sai dựa trên khoa học lạc hậu và cũ kỹ để kể câu chuyện sai sẽ thúc đẩy chủ nghĩa dân tộc hiếu chiến, các phong trào tương tự như Brexit và những phong trào phân biệt tầng lớp, tôn giáo và chủ nghĩa dân tộc khác.

 

(Còn tiếp)

Đình Uyên

Nguồn:

http://cuoituan.tuoitre.vn/tin/cuoc-song-muon-mau/ho-so/20160914/gdp-phai-ngoi-dem-lai/1168659.html