Góc học tập
19/03/2018 10:57:58 AM

Ảnh hưởng của cấu trúc Hội Đồng Quản Trị

Trong môi trường kinh doanh ngày càng rộng mở cùng với những áp lực cạnh tranh

gay gắt của các doanh nghiệp cùng ngành, bên cạnh yêu cầu về nguồn lao động trí

thức, sản phẩm đáp ứng được những đòi hỏi khe khắt của khách hàng thì yêu cầu về

nguồn vốn hoạt động cũng không ngừng gia tăng, thúc đẩy càng nhiều công ty chuyển

đổi hình thức sở hữu. Theo xu hướng vận động của nền kinh tế cũng nhưquá trình

phát triển của doanh nghiệp, nhiều công ty đã chuyển đổi sang loại hình công ty cổ

phần (CTCP) – một trong các hình thức doanh nghiệp có kết cấu chặt chẽ nhất. Với

loại hình công ty này, những người góp vốn (cổ đông – CĐ) đã lập ra một bộ phận đại

diện cho quyền quản lý và lợi ích của họ trong công ty, đƣợc gọi là Hội đồng quản trị

(HĐQT).

HĐQT là một nhóm người gồm nhiều cá nhân có đầy đủ năng lực và phẩm chất để

thực thi chức năng quản trị của công ty (Carpenter và Westphal, 2001). Vai trò của

HĐQT ngày càng đƣợc nâng cao, đồng thời nhận được nhiều sự kỳ vọng về việc

mang lại lợi ích tối đa cho cổ đông và những ngƣời có liên quan. Raheja, Adam và

Ferreira (2007) cho rằng, hai chức năng quan trọng nhất của HĐQT là chức năng tƣ

vấn và giám sát. Chức năng tưvấn là việc đề ra những hƣớng dẫn và tiếp nhận những

thông tin cũng nhưnguồn lực quan trọng cho công ty (Fama và Jesen, 1983; Hillman

và Dalziel, 2003). Chức năng này đƣợc thực hiện bởi cả thành viên HĐQT có hay

không tham gia điều hành công ty. Tuy nhiên, Fama và Jesen đánh giá cao vai trò của

những thành viên HĐQT bên ngoài vì những cá nhân này dễ dàng mang lại những

mối quan hệ từ các nguồn lực quan trọng bên ngoài. HĐQT khởi xướng những chính

sách mới và đề ra tiến trình hoạt động để công ty có thể hoàn thành được sứ mệnh

(Hill, Green & Eckel, 2001; Bart & Bontis, 2003). Đồng thời, HĐQT là nhân tố quan

trọng trong công ty để hạn chế chi phí cơ hội, thông qua chức năng giám sát (Jensen

và Meckling, 1976; Eisenhardt, 1989; Shleifer và Vishny, 1997). Jensen và Meckling

cho rằng, chức năng giám sát của HĐQT phải thật sự có hiệu quả để bảo vệ lợi ích của

cổ đông. Nhưng việc giám sát các giám đốc điều hành có hiệu quả lại phụ thuộc vào

rất nhiều đặc điểm và hiệu suất hoạt động của HĐQT (Uadiale, 2010). Mặt khác, chức

năng giám sát của HĐQT còn thể hiện ở việc thuê mƣớn, đề cử giám đốc điều hành

hoặc sa thải các bộ phận quản lý cao cấp (Gantenbein và Volonte, 2011). Cả hai chức

năng tưvấn và giám sát của HĐQT đều đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và

đánh giá hiệu suất hoạt động của các giám đốc để đảm bảo họ luôn đi theo lợi ích của

các cổ đông (Hermalin và Weisbach, 1998).

Do đó, có thể thấy rằng HĐQT đảm nhận nhiều nhiệm vụ đầy thử thách. HĐQT

không chỉ ngăn ngừa những thông lệ quản lý kém hiệu quả dẫn đến những sai phạm

và tai tiếng trong kinh doanh mà còn đảm bảo công ty sẽ luôn tận dụng các cơ hội để

gia tăng giá trị cho các bên liên quan. Ngoài ra, HĐQT tác động đến cơ chế giám sát

các nhà quản lý cấp cao, đồng thời tác động đến việc bổ nhiệm, sa thải, đình chỉ, thôi

việc cũng nhưchính sách lƣơng thƣởng (Fama và Jensen, 1983). Chính vì vai trò quan

trọng nhƣvậy, chúng ta cần phải xác định những đặc điểm của HĐQT để có thể tăng

cƣờng hiệu suất tài chính công ty.

Trên thế giới, từng có rất nhiều công trình nghiên cứu tập trung vào đặc điểm của

HĐQT tác động đến hiệu suất tài chính của công ty trên nhiều khía cạnh khác nhau

nhƣ: quy mô HĐQT (Shakir, 2008; Guest, 2009; O’Connell và Cramer, 2010), cấu

trúc của HĐQT (Bhagat và Black, 1999; Kiel và Nicholson, 2003; Chiang, 2005; Ness

và cộng sự, 2010), quyền kiêm nhiệm (Rechner và Dalton, 1991; Boyd, 1995; Fox,

1998; Kyereboah-Coleman và Biekpe, 2006; Gill và Mathur, 2011; Peni, 2012), t ỷ lệ

sở hữu vốn của HĐQT (Morck và cộng sự, 1988; Mehran, 1995; Cho, 1998;

Farooque, 2007; Daraghma, 2010; Uwalomwa và Olamide, 2012); tính đa dạng trong

HĐQT (Carter, 2003; Hebble, 2007; Minguez-Vera và Lopez-Martinez, 2010) và trình

độ học vấn của thành viên HĐQT (Fairchild và Li, 2005; Darmadi, 2011).

Tuy nhiên, so với những nghiên cứu trên thế giới vừa đề cập ở trên, hầu nhưcó rất ít

các nghiên cứu thực nghiệm ở thị trường Việt Nam về mối quan hệ giữa đặc điểm

HĐQT và hiệu suất tài chính của công ty. 

Lê Thị Khánh Hòa