Góc học tập
16/05/2019 09:16:37 PM

Sự cảm thông bắt đầu từ bên trong

Hiểu được cảm xúc của mình giúp dễ nhận ra trạng thái cảm xúc của người khác mà không cần họ phải nói gì cả, mang cả tính chất của sự cảm thông. Người khác rất hiếm khi nói ra bằng lời những gì học cảm thấy; thay vào đó họ cho chúng ta biết qua giọng điệu, biểu lộ trên khuôn mặt, hay bằng những cách không lời khác. Khả năng hiểu được những truyền đạt tinh tế này xây dựng trên những năng lực cơ bản đặc biệt là khả năng tự nhận thức và tự chủ, quan hệ với con người. Không hiểu được những cảm xúc của chính bản thân mình hay không ngăn cản được việc chúng làm ngập lòng ta (các cảm xúc bực tức, lo âu,…) thì chúng ta sẽ rơi vào tình trạng hoàn toàn không hiểu được tâm trạng của người khác.

Ít nhất thì sự cảm thông đòi hỏi khả năng hiểu được cảm xúc của người khác. Ở cấp độ cao hơn, nó yêu cầu khả năng cảm nhận phản ứng lại với những mối quan tâm hay cảm xúc của người khác. Ở cấp độ cao nhất, sự cảm thông là hiểu được những vấn đề hay mối lo ngại ẩn giấu sau cảm xúc của người khác.

Ðiều kiện kiên quyết trước tiên với sự đồng cảm là khả năng nhận thức, nhận ra được những dấu hiệu bản chất của cảm xúc trong chính bản thân con người đó, tức hiểu người khác. Hiểu được những cảm xúc của họ và mong muốn của họ, đồng thời chủ dộng quan tâm tới những điều họ đang lo lắng. Những người có khả năng này:

  • Rất chú ý đến những dấu hiệu cảm xúc và biết lắng nghe
  • Thể hiện sự nhạy cảm và hiểu được mong muốn của nguời khác
  • Giúp đỡ trên cơ sở thấu hiểu được cảm xúc của mọi nguời.

Lắng nghe

Một cái tai biết hoà điệu nhịp nhàng là tâm điểm của sự cảm thông. Lắng nghe tốt là yếu tố cần thiết cho sự thành công trong công việc. Bộ Lao động Mỹ ước tính rằng trong tổng số thời gian chúng ta dành cho giao tiếp thì có 22% là dành cho việc đọc và viết, 23% để nói và 55% để lắng nghe. 

Lắng nghe là cả một nghệ thuật. Bước đầu tiên, trước hết là mở lòng để lắng nghe; các nhà quản lý có chính sách “mở” là người có thể tiếp cận được hay cố gắng tập trung lắng nghe những gì mọi nguời nói, là hiện thân của khả năng này. Dường như mọi người cũng dễ nói chuyện với những ai muốn lắng nghe hơn.

Thông cảm không có nghĩa là cảm thấy thương hại người khác, nói những lời đãi bôi giả dối, mà là nhận biết và hiểu được cảm nhận của họ, những gì họ đã phải trải qua, cả niềm vui và đau khổ… Cảm thông phải xuất phát từ sự chân thật. Chúng ta có những cách bảo vệ bẩm sinh đối với những thái độ đồng cảm giả tạo như thế - khả năng cảm nhận được khi sự đồng cảm không thành thật. Những nhà nghiên cứu đã đánh giá được những người có khả năng lôi cuốn, họ chỉ ra rằng những ai chủ yếu bị thúc dẩy bởi động cơ nham hiểm để lợi dụng người khác cho mục đích riêng của mình thì ít có sự đồng cảm nhất. Ngược lại, những người có niềm tin – tin tưởng rằng về cơ bản mọi người đều tốt, thì có xu hướng hoà nhập cảm xúc rất cao. 

Chúng ta cũng nên hiểu rằng có một số người có vẻ như thiếu sự đồng cảm nhưng thực sự là họ làm như thế là cố ý và có mục dích; họ có thể lảng tránh quan tâm để duy trì sự khó khăn và cưỡng lại sự thôi thúc giúp dỡ. Trong một giới hạn có chừng mực, điều này không hoàn toàn là điều xấu xa ở nơi làm việc.

Ðồng cảm có ý nghĩa quyết định đối với việc gây ảnh hưởng; thật khó để có được sự ảnh hưởng tích cực đối với người khác mà truớc tiên không cảm nhận được việc họ cảm thấy thế nào và hiểu thế nào về vị trí của họ. Những người không giỏi trong việc đọc các dấu hiệu cảm xúc của người khác và cũng không giỏi cả trong những mối quan hệ xã hội thì cũng rất khó khăn trong việc tạo ra ảnh hưởng. Bước đầu tiên trong việc tạo ra ảnh hưởng là phải thiết lập được mối quan hệ thân thiện.

Sự đồng cảm phổ biến nhất khi chúng ta cảm thấy bản thân đau buồn sâu sắc vì ai đó, chúng ta cảm thấy đau đớn. Ví dụ như, sự quan tâm đến một nguời bạn đang gặp khó khăn, một đồng nghiệp có người thân qua đời,… – có thể khuấy động lên những cảm xúc tương tự như thế trong chúng ta. Hiện tượng này xảy ra khi một ai đó có sự đồng cảm cao hướng về những trạng thái cảm xúc tiêu cực của nguời khác và không có những kỹ năng tự điều chỉnh để kìm chế đau đớn do đồng cảm của bản thân. Việc “tôi luyện” bản thân để kiểm soát vượt qua nỗi đau từ sự đồng cảm, mà không đánh mất sự đồng cảm là một kỹ năng cần có, cách giải quyết để có kỹ năng này là vẫn giữ cảm xúc cởi mở, nhưng phải thông thạo nghệ thuật tự điều chỉnh cảm xúc, như thế chúng ta mới không bị lấn át bởi đau đớn nắm bắt từ những người chúng ta gặp.

Sự đồng cảm là nghệ thuật con người với con người, tức chúng ta cần thừa nhận và khích lệ sức mạnh và tài năng của mọi người, đưa ra thông tin phản hồi hữu ích và nhận ra những nhu cầu của mọi người vì sự phát triển cao hơn, là người cố vấn có kinh nghiệm, có sự hướng dẫn đúng lúc và đưa ra sự phân chia công việc mà có thể thử thách và nuôi dưỡng những kỹ năng của con nguời.

Một mối quan hệ cởi mở và tin tưởng lẫn nhau là nền tảng của mọi sự liên kết bền vững