Góc học tập
16/04/2017 10:02:38 PM

Nông nghiệp và kinh tế học phần 1

Mặc dù những nhà kinh tế học cho rằng “nông nghiệp là một ngành”, ngành kinh tế này thì cực kỳ đa dạng. Nông nghiệp bao gồm trại chăn nuôi gia súc, vườn cây ăn quả, trại sản xuất bơ sữa, trại chăn nuôi gia cầm, nông trại nuôi lợn, nông trại trồng ngũ cốc, nơi vỗ béo súc vật, nơi làm tươi rau quả, nông trường trồng mía và nhiều thứ khác. Một vài nông sản (ví dụ đậu nành và bắp) thì được sản xuất bởi hàng ngàn nông dân. Trong khi đó một số nông sản khác (như gia cầm) thì được sản xuất bởi một số ít người trong một xí nghiệp lớn. Một số nông sản (ví dụ như lúa mì, sữa và đường) thì được trợ cấp rất lớn từ những chương trình của chính phủ Liên bang; một số khác (như trái cây, quả hạch và khoai tây) thì nhận được rất ít sự trợ cấp từ chính phủ.

Ngoài ra, nông nghiệp còn bao gồm những sản phẩm từ nông nghiệp hay nông sản và cả những thực phẩm được chế biến từ nông sản (những sản phẩm được bán trong các nhà hàng hay các cửa hàng thực phẩm). Nhìn chung, sự cạnh tranh của các công ty chế biến từ nông sản sang thực phẩm từ nông sản đang giảm. Mặc dù có hàng ngàn nông trại và nông trường chăn nuôi gia súc nhưng chỉ có 4 công ty (Tyson, Excel, JBS, và Smithfield) cung cấp 82% các loại thịt đỏ được sản xuất tại các lò mổ gia súc/ xí nghiệp chế biến thịt. Và hàng hàng nông trại trồng cà chua, nhưng chỉ có 3 công ty (Heinz, Del-Monte, và Hunt) sản xuất nước sốt cà chua lớn để bán cho thị trường Mỹ.

Một số nông sản thường được bán trong thị trường có sự cạnh tranh cao, trong khi đó một số nông sản khác lại được bán trong thị trường cạnh tranh độc quyền hoặc bán độc quyền.

Một phần là do sự trợ cấp từ chính phủ nên nhìn chung nông nghiệp vẫn là một ngành có được lợi nhuận. Người tiêu dùng Mỹ phân bổ 14% chi phí tiêu dùng của họ cho thực phẩm và những người nông dân nhận được một khoảng doanh thu thường niên là 285 USD từ việc bán sản phẩm từ cây trồng và vật nuôi của họ. Tuy nhiên, qua vài năm, người nông dân Mỹ có thể trải qua những dao động lớn về giá và và đối mặt với những thời kỳ có thu nhập thấp. Hơn nữa, học phải điều chỉnh để thích nghi với sự thật là nông nghiệp là một ngành đang bị giảm sút. Việc đóng góp vào GDP quốc gia của ngành nông nghiệp đang giảm sút đáng kể từ 7% vào năm 1950 thì đến nay con số này chỉ là 1%.

Bây giờ chúng ta cùng xem những vấn đề kinh tế trong ngắn hạn của ngành nông nghiệp.

Trong ngắn hạn: giá và thu nhập luôn thay đổi

Trong ngành nông nghiệp giá và thu nhập không ổn định là do (1) nhu cầu nông sản không co giản, kết hợp với (2) sự thay đổi sản lượng một cách bất thường và (3) sự dao động của nhu cầu nông sản.

Nhu cầu nông sản không co giản

Trong nền kinh tế công nghiệp tiên tiến, nhu cầu nông sản co giản thấp theo giá. Một cách tổng thể, đối với nông sản hệ số co giản nằm trong khoảng từ 0.2 đến 0.25. Con số này cho thấy rằng giá  nông sản sẽ phải giảm từ 40 đến 50% nếu người tiêu dùng chỉ gia tăng khối lượng mua của họ lên 10%. Hình như, khách hàng cho rằng giá trị của một đơn vị nông sản thêm vào thấp hơn giá trị của một đơn vị hàng hóa thay thế khác thêm vào.

Tại sao lại thế? Cần nhớ lại rằng yếu tố cơ bản quyết định độ co giản của cầu là sản phẩm thay thế. Khi giá của một sản phẩm giảm, khách hàng sẽ có xu hướng thay thế sản phẩm này bằng một sản phẩm khác mà giá không giảm. Nhưng trong xã hội tương đối giàu có này “ảnh hưởng của sản phẩm thay thế” thì rất khiêm tố đối với thực phẩm. Mặc dù người ta có thể ăn nhiều hơn, nhưng họ không thể ăn từ 3 đĩa một ngày lên 5 hay 6 đĩa một ngày khi mà giá nông nghiệp giảm. Sự thực là nhân tố sinh học kiềm hãm khả năng tiêu thụ thực phẩm hay sản phẩm thay thế khác của một cá nhân.

Nhu cầu nông sản không co giản cũng làm giảm lợi ích biên. Trong nền kinh tế có thu nhập cao, nhìn chung người dân sẽ ăn ngon và mặc đẹp; nhu cầu về thực phẩm và những sợi chế biến từ nông sản sẽ được bão hòa một cách tương đối. Vì thế, một đơn vị nông sản thêm vào sẽ làm giảm lợi ích biên một cách nhanh chóng. Vì thế việc giảm giá mạnh là điều cần thiết để làm tăng một lượng tiêu dùng nhỏ thực phẩm và sợi chế biến từ nông sản.

 

Biên dịch: Lê Thị Khánh Ly

Nguồn: N.Gregory Mankiw, 5th edition (2008), Principles of MicroEconomics, South Western CENGAGE Learning

 

» Các tin khác: