Góc học tập
18/12/2019 09:31:34 PM

Liệu tăng thuế có giảm GDP thực

Quyết định mối quan hệ giữa những thay đổi của thuế và những thay đổi tạm thời của GDP thực là đầy phức tạp và khó khăn. Các nhà kinh tế học trường Đại học California-Berkeley, Christina Romer và David Romer đã nghĩ ra một cách mới để tiếp cận chủ đề này. Những kết quả của họ chỉ ra rằng gia tăng thuế sẽ làm giảm GDP thực.

Những thay đổi trong mức thuế tác động đến những hoaạt động kinh tế như thế nào? Mối tương quan đơn giản giữa thuế và các hoạt động kinh tế chỉ ra rằng, xét góc độ trung bình, khi hoạt động kinh tế tăng nhiều hơn, doanh thu thuế cũng tăng nhiều hơn. Nhưng mối tương quan này hầu như cũng không chắc chắn phản ảnh được tác động dương của gia tăng thuế lên sản lượng. Hơn nữa, dưới điều kiện hệ thống thuế của chúng ta, bất kỳ cú sốc tích cực nào đối với sản lượng cũng tăng doanh thu thuế thông qua tăng thu nhập.

Trong cuốn “Ảnh  hưởng kinh tế vĩ mô của thay đổi thuế: những ước tính dựa trên chỉ tiêu mới về cú sốc tài chính”, tác giả Cristina Romer và David Romer quan sát thấy rằng điều khó khăn là một trong những biểu hiện của các vấn đề chung. Những thay đổi của thuế xảy ra do nhiều nguyên nhân. Và, vì những nhân tố làm gia tăng những thay đổi thuế thường có mối liên quan với những vấn đề phát triển khác của nền kinh tế, cắt đứt những tác động của thay đổi thuế từ những ảnh hưởng của các nhân tố ẩn đằng sau là điều vốn đã khó khăn.

Để giải quyết vấn đề này, Romer và Romer đã sử dụng bản ghi bài tường thuật – các bài phát biểu của Tổng Thống, các tài liệu cao cấp, các báo cáo quốc hội và… - để xác định quy mô, thời gian và những động cơ chính thức cho các hành động chính sách thuế chính trong thời kỳ sau Chiến tranh thế giới thứ 2 ở Mỹ. Việc phân tích các bài tường thuật này cho phép chúng ta tách tiêng những thay đổi doanh thu do pháp luật đến những thay đổi xảy ra do các lý do khác. Nó cũng cho phép họ phân loại những thay đổi do pháp luật tùy theo những động cơ cơ bản của họ.

Romer và Romer nhận ra rằng dù cho sự phức tạp trong quá trình lập pháp, những thay đổi thuế mạnh mẽ nhất đã bị ảnh hưởng bởi bốn nhân tố: kháng cự lại những ảnh hưởng khác trong nền kinh tế, trả cho những gia tăng chi tiêu chính phủ (hoặc giảm thuế thấp khi kết nối với giảm chi tiêu); giải quyết thâm hụt ngân sách kéo dài và thúc đẩy tăng trưởng dài hạn. Họ quan sát thấy rằng những thay đổi thuế theo pháp luật đưa đến những tác động ảnh hưởng lên nền kinh tế hoặc là chi trả cho việc tăng chi tiêu của chính phủ, thì gần như là liên quan đến những nhân tố tác động khác đến nền kinh tế. Kết quả của những quan sát này là dẫn đến những ước tính không đáng tin cậy của tác động thay đổi thuế.

Những thay đổi thuế thúc đẩy tăng trưởng trong dài hạn hoặc giảm thâm hụt ngân sách kéo dài, ngược lại, sẽ đảm bảo cho các lý do thiết yếu không liên quan đến những nhân tố khác tác động đến sản lượng. Do đó, việc kiểm chứng hành vi của sản lượng theo những thay đổi thuế hầu như cung cấp nhiều ước tính đáng tin cậy hơn cho những tác động đầu ra của việc thay đổi thuế. Kết quả của thực nghiệm tin cậy này chỉ ra rằng những thay đổi thuế có ảnh lưởng rất lớn: gia tăng thuế trong 1% của GDP sẽ làm hạ thấp GDP thực 2 đến 3%.

Những tác động lên sản lượng này liên tục xảy ra ở mức cao. Hành vi của lạm phát và thất nghiệp cho thấy sự liên tục phản ánh các chuyển hướng kéo dài của sản lượng. Romer và Romer cũng nhận ra rằng những tác động sản lượng của thay đổi thuế cũng có mối quan hệ chặt chẽ với những thay đổi thuế thực sự hơn những tin tức về thay đổi tương lại, và khoản đầu tư giảm xuống mạnh mẽ để đáp lại những thay đổi thuế. Thực vậy, phản ứng mạnh của đầu tư giúp giải thích tại sao kết quả sản lượng của việc tăng thuế là quá lớn.

Romer và Romer nhận ra bằng chứng có tính đề xuất mà tăng thuế để giảm thâm hụt ngân sách dài hạn có chi phí sản lượng nhỏ hơn so với tăng thuế khác. Điều này phù hợp với ý tưởng rằng tăng thuế để giải quyết thâm hụt có thể có những ảnh hưởng mở rộng quan trọng thông qua sự mong đợi (tiến bộ) và lãi suất dài hạn (thấp hơn) hoặc thông quan sự tự tin (nâng cao).

Nguyễn Lê Giang Thiên, dịch từ sách Economics, Mc Connell, Brue, Flynn, Nhà xuất bản McGraw-Hill, bản thứ 18

» Các tin khác: