Góc học tập
18/09/2015 08:35:59 AM

Nguồn nhân lực Việt Nam trong bối cảnh gia nhập AEC

            Nguồn nhân lực là một trong bốn yếu tố cơ bản nhất của tăng trưởng kinh tế. Cả lý thuyết và thực tế nghiên cứu đều cho thấy vai trò của nguồn nhân lực đối với tăng trưởng, phát triển kinh tế và có tầm quan trọng hàng đầu về chính trị, xã hội của mỗi nước. Nguồn nhân lực ở mỗi nước có lợi thế lớn nhất khi nước đó ở thời kỳ cơ cấu dân số vàng; mỗi nước có một giai đoạn cơ cấu dân số vàng khác nhau và thời gian dài hay ngắn phụ thuộc vào quá trình biến đổi cơ cấu tuổi dân số của nước đó.

            Cộng đồng Kinh tế ASEAN bao gồm 10 quốc gia với dân số hơn 620 triệu người, trong đó 300 triệu người tham gia lực lượng lao động. Ba quốc gia có số lao động chiếm tỷ trọng hơn 70% là Indonesia (40%), Philippines (16%) và Việt Nam (15%). Khi AEC ra đời vào cuối năm 2015, các nước thành viên phải thực hiện cam kết về tự do luân chuyển lao động. Trước mắt, các nước ASEAN mới cho phép lao động thuộc 8 ngành gồm: kiểm toán, kiến trúc, kỹ sư, nha sĩ, y tá, điều tra viên và du lịch được quyền di chuyển tìm việc làm sau khi AEC hình thành thông qua các thoả thuận công nhận tay nghề tương đương. Đây là những lao động thuộc nhóm lao động có chất lượng, được đào tạo chuyên môn hoặc có trình độ từ đại học trở lên, thông thạo ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh.

            Hình thành Cộng đồng kinh tế ASEAN giúp thị trường lao động trong ASEAN sôi động hơn, thúc đẩy tạo việc làm cho từng quốc gia thành viên. Một nghiên cứu của ILO/ADB với chủ đề "Cộng đồng ASEAN 2015"cho biết sự chuyển đổi cơ cấu dưới tác động của hội nhập AEC sẽ tạo ra nhu cầu ngày càng tăng đối với các trình độ kỹ năng khác nhau. Trong đó, nhu cầu đối với trình độ kỹ năng trung bình sẽ tăng nhanh nhất, theo sau là các công việc có kỹ năng thấp. Các tính toán trong dự báo của ILO cho thấy trong giai đoạn 2010-2025 nhu cầu đối với lao động có trình độ kỹ năng ở mức trung bình sẽ tăng 28%, so với mức tăng 23% ở lao động có trình độ kỹ năng thấp và 13% cho lao động có kỹ năng cao.

            Khi tham gia AEC theo dự báo của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), số việc làm của Việt Nam sẽ tăng lên 14,5% vào năm 2025. Tuy nhiên, do trình độ phát triển không đồng đều, nên hiện nay, lao động có tay nghề và kỹ năng cao trong khối ASEAN chủ yếu di chuyển vào ba thị trường Singapore, Malaysia và Thái Lan. Còn lại, hầu hết các lao động di chuyển trong phạm vi ASEAN là lao động trình độ kỹ năng thấp hoặc không có kỹ năng. Trước sự ra đời của Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào năm 2015,các doanh nghiệp trong khối ASEAN hiện rất lo ngại về tình hình thiếu hụt lực lượng lao động có tay nghề và kỹ năng; người lao động tốt nghiệp phổ thông không có được kỹ năng doanh nghiệp cần; cử nhân tốt nghiệp đại học có được những kỹ năng có ích nhưng cũng chưa đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp (cả về số lượng và chất lượng)...