Góc học tập
18/09/2015 08:41:14 AM

Xây dựng cộng đồng văn hóa-xã hội ASEAN

Ý tưởng về Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN nói riêng trong tổng thể Cộng đồng ASEAN nói chung được khởi nguồn từ văn kiện Tầm nhìn ASEAN 2020 về một cộng đồng khu vực bảo đảm những nhân tố sau:  Các mối quan hệ lịch sử, di sản văn hóa, gắn bó với nhau bởi bản sắc của khu vực;  sự gắn kết về đùm bọc nhau về mặt xã hội, trong đó nghèo đói, suy dinh dưỡng không còn là vấn đề lớn; gia đình, đơn vị cơ bản của xã hội, quan tâm chăm sóc lẫn nhau, đặc biệt là trẻ em, thành niên, phụ nữ và người già; quyền năng của xã hội dân sự được tăng cường; những người khuyết tật và bất lợi được quan tâm đặc biệt; công bằng xã hội và nền pháp trị được đề cao; không có ma túy; có khả năng cạnh tranh cao; một ASEAN xanh và sạch; có sự tham gia nhiều hơn của người dân, tập trung vào vấn đề phúc lợi và nhân phẩm của con người... Dựa vào đó, các nước ASEAN đã nhất trí sẽ xây dựng Cộng đồng xã hội - văn hóa nhằm mục tiêu thúc đẩy hình thành ý thức về bản sắc khu vực, nhận thức về khu vực và xây dựng sự hiểu biết lẫn nhau trong nhân dân các nước ASEAN.

          Tại Hội nghị cấp cao ASEAN - 9 (tháng 10/2003), các nhà Lãnh đạo ASEAN đã ký Tuyên bố hòa hợp ASEAN II  (Tuyên bố Bali II), quyết định lập Cộng đồng  Xã hội - Văn hóa ASEAN. Tuyên bố hòa hợp ASEAN II khẳng định: Thực hiện mục tiêu nêu trong Tầm nhìn 2020 là xây dựng một cộng động các xã hội đùm bọc lẫn nhau; Hợp tác trong lĩnh vực phát triển xã hội nhằm nâng cao đời sống của các nhóm người có hoàn cảnh bất lợi, người dân ở nông thôn; Đảm bảo để những người lao động trong khu vực được chuẩn bị sẵn sàng và được hưởng lợi từ tiến trình liên kết kinh tế khu vực, thông qua việc đầu tư thêm nguồn lực cho giáo dục tiểu học và cao đẳng, đào tạo, phát triển khoa học và công nghệ, tạo công ăn việc làm và được đảm bảo về mặt xã hội; Tăng cường hợp tác trong lĩnh vực y tế, bao gồm cả việc phòng, chống các bệnh truyền nhiễm như HIV/AIDS và SARS; Bồi dưỡng nhân tài, thúc đẩy giao lưu giữa các học giả, văn nghệ sĩ; Bảo tồn và nâng cao giá trị của các di sản văn hóa đa dạng, đồng thời xây dựng bản sắc khu vực, nhận thức của người dân về ASEAN; Tăng cường hợp tác để giải quyết những vấn đề liên quan tới tăng trưởng dân số, thất nghiệp, môi trường xuống cấp và ô nhiễm xuyên biên giới, quản lý thiên tai.

           Tiếp đó, trong Chương trình hành động Viên Chăn được thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN -10, tháng 11 năm 2004 đã nêu lên 4 chủ đề của Cộng đồng VHXH là: Tạo dựng cộng đồng các xã hội đùm bọc; Giải quyết những tác động xã hội của hội nhập kinh tế; Phát triển môi trường bền vững; Nâng cao nhận thức và bản sắc ASEAN. Mục tiêu cơ bản của Kế hoạch Tổng thể ASCC là góp phần xây dựng một Cộng đồng ASEAN lấy con người làm trung tâm và có trách nhiệm xã hội nhằm xây dựng tình đoàn kết và thống nhất bền lâu giữa các quốc gia và dân tộc ASEAN bằng cách tiến tới một bản sắc chung và xây dựng một xã hội chia sẻ, đùm bọc, hòa thuận và rộng mở nơi mà cuộc sống, mức sống và phúc lợi của người dân được nâng cao.Kế hoạch Tổng thể ASCC gồm có 6 đặc tính: Phát triển con người; Phúc lợi và bảo hiểm xã hội; Các quyền và bình đẳng xã hội; Đảm bảo môi trường bền vững; Tạo dựng bản sắc ASEAN và Thu hẹp khoảng cách phát triển.

          Để đẩy nhanh các nổ lực thực hiện mục tiêu hình thành cộng đồng SEAN, tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 14 (Cha-Am, 1/3/2009), các Nhà Lãnh đạo ASEAN đã thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, thực hiện từ 2009-2015 với 3 trụ cột An ninh- Chính trị, Văn hóa - Xã hội.

Hội đồng Văn hóa xã hội ASCC đã tiến hành họp lần đầu trong tháng 8/2009, Hội nghị tập trung vào việc xem xét việc triển khai thực hiện Kế hoạch tổng thể ASCC; thông qua Quy chế hoạt động của cộng đồng văn hóa xã hội; Kế hoạch truyền thông của cộng đồng văn hóa xã hội; xác định những lĩnh vực ưu tiên triển khai thực hiện trong cộng đồng văn hóa xã hội ASEAN  chủ yếu tập trung vào các chương trình giáo dục, khuyến khích phát triển giáo dục suốt đời và sử dụng ICT như là những phương tiện thúc đẩy nền giáo dục ASEAN và nâng cao nhận thức về ASEAN; Phát triển nguồn nhân lực; Tăng cường hiểu biết sự đa dạng về văn hóa, lịch sử, thể chế. . . của các quốc gia ASEAN. Đó chính là những nhân tố quan trọng hình thành nên cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN  vào năm 2015 và những năm tới.

Sau chặng đường gần 5 năm triển khai các chương trình, kế hoạch trong Lộ trình xây dựng Cộng đồng Văn hóa - Xã hội (2009-2015), có thể nói ASEAN đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, việc hiện thực hóa các mục tiêu còn lại trong xây dựng  Cộng đồngVHXH đang đứng trước những thách thức, khó khăn không nhỏ đối với các nước trong khu vực. Bên cạnh đó, ASEAN cũng cần chuẩn bị cho tương lai phát triển giai đoạn sau 2015, nhất là việc xây dựng tầm nhìn, mục tiêu và kế hoạch tiếp theo.