Đổi mới phương pháp để giảng dạy trực tuyến (online) (tiếp theo)
Để định hướng cho việc làm việc nhóm của sinh viên, chỉnh đốn kịp thời quan điểm và cách làm sai lệch của các em, đặc biệt là trong giảng dạy trực tuyến, giảng viên cần chuẩn bị kỹ về các bài tập để giao cho nhóm. Cần phân định rõ dạng bài tập nào nên giao cho cá nhân, và dạng bài tập nào mới nên giao cho nhóm. Việc này là hết sức quan trọng. Bài tập cá nhân để kích thích tư duy độc lập, phát huy sự chủ động suy nghĩ, tìm cách giải quyết tình huống bằng khả năng của cá nhân, qua đó các em thể hiện được sự sáng tạo trong tư duy, thể hiện được năng lực học tập và khả năng chuyên môn. Giảng viên nên có sự đánh giá xác đáng khả năng tư duy và giải quyết vấn đề của cá nhân và cố gắng phản hồi một cách kịp thời, nhanh chóng và thích đáng nhất, để từ đó khuyến khích tư duy độc lập và tư duy giải quyết vấn đề một cách chủ động, sáng tạo của sinh viên. Ngược lại, bài tập để giao cho nhóm cần phải là những bài tập cần có những ý kiến đóng góp của nhiều người, cần những ý kiến đa dạng, sự đóng góp và tranh luận từ nhiều thành viên để có được câu trả lời tốt nhất, hay nhất, là sự tập hợp trí tuệ của các thành viên, mà nếu làm riêng lẻ, không cá nhân nào có thể trả lời tốt được như vậy. Để tổ chức tốt hoạt động làm việc nhóm như vậy ở sinh viên, ngoài việc giao bài tập nhóm một cách thích hợp, giảng viên cũng cần nêu rõ yêu cầu của bài tập, ước lượng thời gian làm nhóm thích hợp. Việc tổ chức nhóm với số lượng thành viên thích hợp cũng hết sức cần thiết. Nhóm quá nhiều người thường sẽ không tốt cho hoạt động này vì không kiểm soát và không phát huy được sự tham gia của tất cả các thành viên. Một người nhóm trưởng có khả năng lãnh đạo, dẫn dắt, điều hành quá trình làm việc nhóm cũng có ảnh hưởng quan trọng đến thành tích của nhóm và hiệu quả làm việc nhóm. Ngoài ra, đối với hình thức học trực tuyến, trong quá trình làm việc nhóm của sinh viên, sau khi đã chia các nhóm của lớp vào những phòng (room) riêng, giảng viên cũng cần có sự kiểm tra, tham gia (join) vào từng room để kiểm tra, đôn đốc, hỗ trợ, giải đáp thắc mắc và kiểm soát sự tham gia của các thành viên, để đảm bảo việc làm việc nhóm mang lại tác dụng đúng như mong muốn và đạt được mục tiêu của nó. Cuối cùng, việc đánh giá xác đáng và phản hồi kịp thời của giảng viên về thành tích là việc của nhóm, tạo ra sự cạnh tranh, thi đua, so sánh thành tích của các nhóm với nhau, tuyên dương khen ngợi và đánh giá điểm cao cho nhóm có thành tích tốt, góp ý và nhắc nhở, thậm chí phê bình đối với nhóm có thành tích yếu, sẽ là một điều cốt yếu để các nhóm nhận ra được những ưu và khuyết điểm trong làm việc của nhóm mình, từ đó có thể khắc phục nhược điểm, phát huy ưu điểm trong những lần làm nhóm tiếp theo. Như vậy, để tổ chức hoạt động nhóm của sinh viên trong giảng dạy trực tuyến hiệu quả đòi hỏi người giảng viên phải rất công phu và nhiều nỗ lực. Nhưng khi tổ chức tốt hoạt động này trong giảng dạy trực tuyến, giảng viên sẽ tạo được sự hứng thú của sinh viên, và tạo được động lực cho sinh viên để tham gia học tập một cách tích cực, và bản thân hoạt động tương tác của nhóm, cơ hội tham gia làm việc nhóm cùng các thành viên khác cũng sẽ là yếu tố giúp thu hút sinh viên tích cực tham gia học tập.
Việc tổ chức hoạt động tương tác cá nhân và nhóm thích hợp trong giảng dạy trực tuyến, cùng với những ghi nhận, khuyến khích và đánh giá xác đáng của giảng viên sẽ giúp tạo nên động lực học tập tốt trong sinh viên. Và tất cả những điều đó sẽ đóng góp vào việc truyền thụ kiến thức, rèn luyện kỹ năng cho sinh viên, đạt được mục tiêu của việc giảng dạy.
Trong quá trình học tập trực tuyến, sinh viên cũng có thể gặp phải rất nhiều khó khăn và cản trở, cả về mặt khách quan và chủ quan. Về mặt khách quan thì chủ yếu do nguyên nhân kỹ thuật, như đường truyền internet không ổn định, nhất là khi thời tiết không tốt làm cho tín hiệu của lớp học không tốt, làm cho tín hiệu bị đứt đoạn, ngắt quãng, nghe giảng không rõ ràng, không đầy đủ. Các em cũng có thể gặp khó khăn về thiết bị dùng để học tập. Tiếp đến là do không gian xung quanh không yên tĩnh và không có không gian riêng tư cho việc học,…. làm cho các em bị sao nhãng, bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn và những người xung quanh,..
Về mặt chủ quan, do điều kiện học trực tuyến, thầy cô gặp khó khăn trong việc kiểm soát việc học tập của sinh viên, vì vậy sinh viên sẽ rất dễ trở nên sao nhãng, bị thu hút bởi các hoạt động khác, lơ đễnh khỏi bài học. Vì vậy rất cần các hoạt động thiết thực của giảng viên để đảm bảo thu hút được sinh viên tham dự đầy đủ vào bài học trong suốt buổi học. Chỉ có như vậy mới có thể đảm bảo và nâng cao được hiệu quả của việc giảng dạy và học tập trực tuyến.
Thúy Hải.
