Góc học tập
18/10/2019 09:41:11 PM

Phân biệt chi phí chìm và chi phí cố định không liên quan

Chi phí chìm là các chi phí đã được trả trước đó và không thể bù đắp lại được.

Chi phí cố định là các chi phí không đổi và phải được chi trả dù lựa chọn mức độ hoạt động như thế nào.

Nhìn chung, những chi phí này hoàn toàn không liên quan đến việc ra quyết định. Hoặc là phải chấp nhận chi trả các chi phí đó và không thể bù đắp được như trường hợp chi phí
chìm, hoặc là phải được chi trả không cần biết người quản lý hay bất kỳ người ra quyết định nào khác quyết định làm gì, như trong trường hợp của chi phí cố định. Giả sử bạn đã trả 1 triệu USD để mua một loại máy chuyên dụng thiết kế riêng cho doanh nghiệp mình mà doanh nghiệp khác không dùng được. Bất kỳ sản phẩm nào do loại máy này sản xuất ra đều đòi hỏi lao động và nguyên liệu thô được thanh toán dưới dạng chi phí cận biên. Sử dụng quy tắc tối đa hóa, bạn thấy loại máy này sản xuất và bán 1,000 đơn vị mỗi ngày thì sẽ mang lại lợi nhuận tối đa hoặc lợi ích ròng. Nếu lựa chọn mức sản xuất và bán để tối đa hoá lợi nhụân là 1000 đơn vị mỗi ngày thì bạn trả 1 triệu USD để chi phí cho máy móc, đó cũng có thể là mức sản xuất và bán để tối đa hoá lợi nhuận nếu tính chi phí cho chiếc máy là 2 triệu USD hoặc 500,000 USD, hay bất kỳ mức chi phí nào khác. Vì phải trả chi phí chìm mà không thể lấy lại được, người ra quyết định
nên chấp nhận nó và đưa ra quyết định tốt nhất là nên làm gì.

Chuyển sang trường hợp chi phí cố định, giả sử bạn sử dụng vốn vay để mua loại máy này và phải trả hết khoản vay 10,000 USD một tháng. Đây là khoản chi phí cố định và phải chi trả dù doanh nghiệp đã sản xuất bao nhiêu, thậm chí là cả không sản xuất gì. Nếu lượng đầu ra tối đa hoá lợi nhuận là 1,000 đơn vị một ngày, bạn nên sản xuất số lượng này. Nếu phải trả 15,000 USD mỗi tháng, lượng đầu ra tối đa hóa lợi nhuận cũng tương tự dù lợi nhuận hàng tháng có thể thấp hơn 5,000 USD. Nếu khoản chi trả hàng tháng là 6,000 USD, lợi nhuận hàng tháng sẽ cao hơn 4,000 USD, nhưng lượng đầu ra tối đa lợi nhuận vẫn là 1,000 đơn vị một ngày.
Do đó, khi ra quyết định, bạn chỉ nên xem xét các chi phí và lợi ích. Những yếu tố không thể kiểm soát được thì không nên để chúng tác động đến việc ra quyết định.

Tuy nhiên, một số thực nghiệm kinh tế học cho thấy nhiều người không bỏ qua chi phí cố định hoặc chi phí chìm khi ra quyết định. Họ nói rằng, “tôi đã đầu tư rất nhiều vào dự án này nên tôi phải tiếp tục thực hiện nó”. Như bạn thấy, họ phải cân nhắc tính toán các chi phí và lợi ích trước khi quyết định nên tiếp tục hay không. Vậy thì, nếu các lợi ích lớn hơn các chi phí tăng thêm, họ nên tiếp tục; nếu các chi phí tăng thêm lớn hơn các lợi ích thì không nên tiếp tục theo đuổi dự án.

Nguyễn Lê Giang Thiên, dịch từ sách Kinh tế trong quản trị, Nhà xuất bản McGrawhills, 8e.